| 17906 |
grijpen naar |
grijpen:
nao iets griepe (L297p Belfeld)
|
grijpen naar iets [naar iets raome] [N 10a (1961)]
III-1-2
|
| 33685 |
grind |
kitzel:
ketzǝl (L297p Belfeld)
|
Collectieve benaming voor de kleine keitjes die in grote menigte in diluviale gronden en op de bodem van de rivieren worden aangetroffen, kiezels. [S 11; L 1a-m; N 18, add.; monogr.]
I-8
|
| 17541 |
groeien |
groeien:
grøi̯ǝ (L297p Belfeld),
groter worden:
grutər wèrə (L297p Belfeld)
|
De algemene benaming voor het groter worden van het gewas. Het oude Limburgse woord is wassen; zoals de kaart laat zien, komt de term groeien onder invloed van het Nederlands echter al in bijna heel Limburg voor. Aarden betekent eigenlijk "goed groeien, goede opbrengst laten verwachten", evenals (ge)dijen en tieren in het tweede deel van het lemma. De benaming struiken betekent "een struik vormen" in de uitdrukking "het koren is al goed gestruikt" (Q 111). De opgegeven antwoorden voor "dat gewas ''gedijt'' niet" staan achter in het lemma bijeen. [RND 124; L 32, 13; L 44, 45; monogr.; add. uit A 3, 16; L 4, 16; L A2, 374] || groter worden (Je bent nog niet groot genoeg om een flesch wijn leeg te drinken, je moet eerst nog wat groeien en grooter worden.) [DC 03 (1934)]
I-4, III-1-1
|
| 24164 |
groenling |
groenvink:
greunvink (L297p Belfeld)
|
groenling
III-4-1
|
| 21328 |
groentevrouw |
groentevrouw:
greuntevrouw (L297p Belfeld)
|
groentevrouw [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 21329 |
grof |
grof:
grōf (L297p Belfeld)
|
grof [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 17548 |
grof gebouwd persoon |
grove beer:
ne groave bèr (L297p Belfeld)
|
zwaar van lichaamsbouw [grof, stug, struis] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 17549 |
grof gebouwde vrouw |
machine:
⁄n mesjie‧n (L297p Belfeld),
schommel:
⁄n schómmel (L297p Belfeld)
|
fors gebouwde vrouw [megochel, schommel] [N 07 (1961)]
III-1-1
|
| 33674 |
grond, aarde |
aarde:
ęrt (L297p Belfeld),
grond:
groŋk (L297p Belfeld)
|
De algemene benaming. [S 1, 7, 11, 42; Wi 52; R III, 5, 6, 7, 8; L A1, 150; Vld.; N 18, add.; monogr.]
I-8
|
| 33308 |
grondkrabber |
krebber:
krębǝr (L297p Belfeld)
|
Haak voor het losmaken van de grond en voor het wieden. Het gereedschap heeft 3 of 4 vaak sterk gebogen tanden, die langer zijn dan de tanden van de hark; door de tanden onderscheidt de krabber zich ook van de schoffel die een mesvormig werkend deel heeft, maar voor hetzelfde doel wordt gebruikt. Hier is het materiaal uit de vragen N 18, 55-63 opgenomen waarbij niet het doel om mest te trekken is aangegeven. Bij het hier opgenomen type mesthaak is dit àndere doel, het losmaken van de grond, uitdrukkelijk aangegeven. Het materiaal geeft geen aanleiding voor een apart lemma Aardappelkrabber. Naast het voornaamste doel waarvoor dergelijke haken worden gebruikt, het loswoelen van de grond, zijn nog drie andere doeleinden en typen haken in het materiaal onderscheiden die aan het einde van lemma zijn opgenomen: 1. haak voor het schoonmaken van sloten e.d.; 2. brandhaak of weerhaak om iets op te vissen: gereedschap met zeer lange steel; het werkend deel is een (oude) riek met omgekrulde scherpe punten; het was vroeger op de boerderij voorhanden om in geval van brand het brandend dakstro weg te kunnen trekken; 3. drie-of viertand, naar de vorm benoemd, zonder enige aanwijzing voor het gebruiksdoel. [N 18, 55 - 63, behalve hetgeen is ondergebracht in het lemma mesthaak in WLD.I.1, p. 12; monogr.; add. uit JG 1a, 1b]
I-5
|