| 33711 |
ontginnen |
goed maken:
gōt mākǝ (L360p Bree)
|
Het in cultuur brengen van woeste grond. [N 27, 5; N 11a, 112; monogr.]
I-8
|
| 32638 |
ontginningsploeg |
heiploeg:
hɛi̯[ploeg] (L360p Bree)
|
De ploeg die men gebruikt voor het in cultuur brengen van woeste grond, zoals bos, heide, enz. Het ontginningswerk werd verricht met de ploeg in L 159a, 320a, 360, P 48, 51, 107a, 108, 175, 178, 222, Q 11, 28, 77, 94b, 162, 156, 170. Blijkbaar was dat geen aparte, maar de gewone, vanouds "ploeg" geheten, enkele ploeg, die men op dit werk kon inrichten. Voor het in cultuur brengen van bos- en heidegrond gebruikte men: de brabander in L 290a, 321a, P 44, 48, 49, Q 39 of brabantse ploeg in L 331; in L 248 een zware brabantse ploeg (vroeger) en de Melotteploeg (later); de enkele ploeg in Q 7, 80; de aanschietploeg in Q 80; de dobbele ploeg in Q 80; de franse ploeg in Q 79a, 80; de wentelploeg in K 358, L 372a; een (oude) Sack''s of Sack''s(e)ploeg in L 163, 165 of Sack''sische ploeg in L 246 en in Q 22 de tweevoorder. Aan het ontginningswerk kwam in Q 14 de cultivator te pas, in Q 22 en 247 de extirpator, in P 45 de rus en in Q 180 de frees. [N 11, 30 + 32c add.; N 11A, 81; N 27, 15]
I-1
|
| 17706 |
ontlasting hebben |
afgaan:
aafgoan (L360p Bree),
kakken:
kakke (L360p Bree),
schijten:
sji-jte (L360p Bree)
|
ontlasting hebben [afgon, leutere, driete, zijn gevoeg doen] [N 10c (1995)]
III-1-1
|
| 18040 |
ontsteking |
zweer:
zweer (L360p Bree)
|
Ontsteking: plaatselijke infectie van weefsel, lichaamsdelen, gepaard gaande met roodheid, zwelling en pijn (meuk, mik, zweer, (ver)zwering). [N 107 (2001)]
III-1-2
|
| 21688 |
ontvangen |
beuren:
biêre (L360p Bree)
|
in het bezit gesteld worden van bijv. geld [beuren, inbeuren ontvangen] [N 89 (1982)]
III-3-1
|
| 18858 |
ontzien |
ontzien:
ontzeen (L360p Bree)
|
iemand zoveel mogelijk sparen [ontzien, vreeuwen, vieren] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 17927 |
onvast ter been (zijn) |
niet goed te been:
neet good te bein zeen (L360p Bree),
zwak te been:
zwak tə beͅin (L360p Bree)
|
lopen: onvast ter been [sporrig] [N 10 (1961)]
III-1-2
|
| 33544 |
onvolgroeide vrucht |
kratsel:
Bree Wb.
kraatsel (L360p Bree)
|
Een onvolgroeide vrucht (krots, gast). [N 82 (1981)]
I-7
|
| 34456 |
onvruchtbare geit |
steenbok:
stē̜i̯nbok (L360p Bree),
stęi̯nbǫk (L360p Bree)
|
De antwoorden kunnen zowel op een onvruchtbare geit in het algemeen duiden als op een onvruchtbare vrouwelijke geit. [N 19, 72; JG 1a, 1b; N 77, 84; monogr.]
I-12
|
| 33682 |
onvruchtbare grond |
magere duivel:
māgǝrǝn dīvǝl (L360p Bree),
slechte grond:
slɛxtǝ gront (L360p Bree)
|
Grond van slechte kwaliteit. De oorzaak kan verschillend zijn. Het gevolg is echter een slecht landbouwproduct. [N 27, 31; N 27, 29; N 11, 2d; N 11, 2f; A 10, 4; N 6, 33a; Vld.; monogr.]
I-8
|