| 33340 |
koewachter, veeknecht |
koeherd:
kǫu̯ɛrt (Q035p Brunssum),
koejong:
kǫu̯jǫŋ (Q035p Brunssum),
zweitser:
šwęi̯tsǝr (Q035p Brunssum)
|
De zweitser is de boerenknecht die, vooral op grote boerderijen met minstens 10 koeien (L 246), speciaal belast is met het melken en de verzorging van het rundvee. Wanneer het bedrijf voor zo''n speciale knecht te klein is wordt de zorg voor de koeien toevertrouwd aan een koewachter (koeherd, koejong; in het zuiden koeter, vatsji), meestal een aankomende knecht, pas van school, die de beesten meeneemt naar de wegbermen om ze daar te laten grazen. Van een koeter en vatsji in West-Haspengouw wordt ook gezegd dat hij (of zij) ook karweitjes in huis verricht, bijvoorbeeld in de keuken; vergelijk Kruijsen (1990) en het lemma "(hard) werken op de boerderij" (1.3.10). Bij koeherd in Q 6 wordt aangetekend: "hij kreeg alleen de kost en de klompen als loon". Voor de fonetische documentatie van het woord (knecht) zie het lemma "knecht algemeen" (1.3.12). [N M, 1b; JG 1b, 2c; A 48, 18b; L 26, 32b; monogr.]
I-6
|
| 20864 |
koffie |
koffie:
koffe∂ (Q035p Brunssum),
koffie (Q035p Brunssum)
|
koffie [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 20588 |
koffiedik |
gronzelen:
gronzele (Q035p Brunssum, ...
Q035p Brunssum),
(Koffie).
gronzele (Q035p Brunssum)
|
droesem [SGV (1914)] || koffiedik [DC 47 (1972)], [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 19515 |
koffiepot |
koffiepot:
koffiepot (Q035p Brunssum)
|
pot waarin koffie wordt gezet [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 20787 |
koken (intr.) |
koken:
kaokə (Q035p Brunssum),
kòakə (Q035p Brunssum),
kòke (Q035p Brunssum)
|
koken [DC 03 (1934)], [RND]
III-2-3
|
| 34109 |
kol |
kol:
kǫl (Q035p Brunssum)
|
Witte vlek op het voorhoofd van de koe. [N 3A, 135b]
I-11
|
| 28028 |
kolen, kool delven |
kolen:
koalǝ (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
kolen maken:
koalǝ mākǝ (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
De koollaag losmaken of loshakken met behulp van de hak, de luchthamer en de koolschaaf. De woordtypen "hameren", "loshameren", "pikken", "pikkelen", "piqueren", "steken met de piqueur", "lospiqueuren" en "afpiqueuren" zijn specifiek van toepassing op het werken met de luchthamer. [N 95, 500; N 95, 501; N 95, 502; N 95, 201; N 95, 202; N 95, 203; monogr.; Vwo 28; Vwo 441; Vwo 562; Vwo 597; Vwo 745 div]
II-5
|
| 27718 |
kolenkraan |
kraan:
krān (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
[Domaniale])
|
[N 95, 37]
II-5
|
| 27712 |
kolenlaadstation |
verlading:
verlading (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
[Oranje-Nassau I])
|
Het woordtype "kade" (Q 7) duidt op een punt waar kolen in schepen worden overgeladen en "bascule" (Q 7) op een laadpunt voor treinen. [N 95, 32]
II-5
|
| 19634 |
kolenschop |
panneschup:
panǝšøp (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Schop, bestaande uit een korte steel met kruk en een betrekkelijk groot blad. Met dit type schop worden de losgemaakte kolen op de transportband of de schudgoot geschept. Door de onduidelijke vraagstelling van vraag N 95, 751 ("Hoe noemt u een platte schop?") en vraag N 95, 752 ("Hoe noemt u een panneschop?") is een aantal opgaven uit dit lemma mogelijkerwijs ook van toepassing op de steenschop. De composita waarvan het eerste lid verwijst naar een steenschop zijn bijeengeplaatst in het lemma Steenschop. [N 95, 752; N 95, 751; monogr.]
II-5
|