| 20782 |
haas |
haas:
haas (L426p Buchten, ...
L426p Buchten),
hazen (mv.):
haze (L426p Buchten)
|
haas [DC 07 (1939)], [SGV (1914)] || hazen [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 18994 |
haastig |
haastig:
ps. omgespeld volgens Frings.
hø͂ͅstig (L426p Buchten)
|
haastig [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 24319 |
hagedis |
hagedis:
ägevis (L426p Buchten),
ègevis (L426p Buchten)
|
(muur)hagedis [SGV (1914)] || hagedis [DC 07 (1939)]
III-4-2
|
| 25144 |
hagelen |
hagelen:
hagele (L426p Buchten)
|
hagelen [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 25145 |
hagelsteen, hagelkorrel |
hagelskorrel:
hagelskorrel (L426p Buchten),
hagelsteen:
enen hagelsjtein (L426p Buchten)
|
hagelsteen [SGV (1914)] || hagelsteen, hagelkorrel [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 25221 |
hagelx |
hagel:
hagel (L426p Buchten)
|
hagel [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 29735 |
hagen |
hagen:
hāgǝ (L426p Buchten)
|
De vormelingen opstapelen op het hagebed. De stenen worden daartoe schuin en kruisgewijs op hun kant gezet, kop op kop. Op deze wijze kan de wind gemakkelijk tussen de openingen spelen en het droogproces versnellen (Schuddinck, pag. 102). De woordtypen vlaggen (P 48) en hallen (L 315, L 355) duiden waarschijnlijk het stapelen van stenen onder rietmatten of in een haaghut aan. Zie ook het lemma ɛrietmattenɛ.' [N 98, 101; N 98, 106; L 1a-m; L 26, 10; S 12; monogr.; N 98, 101 add.]
II-8
|
| 27379 |
hak |
hak:
hak (L426p Buchten
[(Maurits)]
[Maurits]),
hakje:
hɛkskǝ (L426p Buchten),
krebber:
krɛbǝr (L426p Buchten),
punt:
pønjtj (L426p Buchten
[(Maurits)]
[Winterslag, Waterschei])
|
Algemene benaming voor het werktuig dat de mijnwerker gebruikt voor het loshakken van het gesteente en de steenkool. Rond de eeuwwisseling gebruikte men op de Oranje-Nassaumijnen in de regel de kruishouweel, terwijl men in en na de Eerste Wereldoorlog bijna volledig overging op de eenarmige Belgische hak. De "hak" bezat volgens een invuller uit Q 121 aan één kant een punt en aan de andere kant een hamer; het werktuig werd, voor de persluchthamer zijn intrede deed, op de Domaniale mijn gebruikt om de kolen los te slaan. Het woordtype "pik" van de Belgische respondenten is specifiek van toepassing op een dergelijke, eenarmige hak. De term "snijhamer" was volgens Loontjens (pag. 39) op de mijn Hendrik een verouderde benaming voor een kolenhak. [N 95, 732; N 95, 760 add.; monogr.; Vwo 360; Vwo 596] || Werktuig om de grond los te hakken, spade met een gekromd blad. Het gereedschap had een algemeen doel en diende, behalve om te wieden, ook voor andere doeleiden, zoals het schrapen (van strooisel of mest), het egaliseren van te diep uitgereden karresporen, het aanhogen van aardappelen (vergelijk het lemma Aanaardhak), enz. Deze nevendoeleinden zijn hier en daar in de benamingen terug te vinden. [N 11, 88; N 12, 45; N 15, 4 en 6a; N 18, 37, 40 en 41; JG 1a, 1b, 1c, 2c; L 42, 40; monogr.]
I-5, II-5
|
| 32878 |
hak van het blad van de zeis |
hak:
hak (L426p Buchten),
voet:
vōt (L426p Buchten),
vot:
vǫt (L426p Buchten)
|
Het brede uiteinde van het blad van de zeis, aan de zijde van de arend. Zie afbeelding 5, nummer 2. Sommige opgaven hebben betrekking niet alleen op het puntige uiteinde van de snede aan de zijde van de arend, maar op de gehele brede zijde van het blad, doorlopend tot de rug. Van een dergelijke toevoeging is sprake bij: vars 113, 115, 117, 118a, 172, 173, 176a, 179, 182, 219, 177, 186, 223, Q 73, 157a, 160, 161, 164, 166, 240; voet: L 324. [N 18, 68b; JG 1a, 1b; monogr.]
I-3
|
| 25455 |
hakbak |
hakvlootje:
hakflōwtjǝ (L426p Buchten)
|
De ladevormige houten bak met open voorzijde waarin het vlees fijngekapt wordt. [N 28, 114]
II-1
|