e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Diepenbeek

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
gemeente gemeente: gemeente (Diepenbeek) gemeente [ZND 24 (1937)] III-3-1
gemeentebelasting gemeentebelasting: gəmeintəbəlaasting (Diepenbeek) de belasting die slechts voor één gemeente of stad geldt [octrooi, binnenboek, gemeentelasten] [N 90 (1982)] III-3-1
gemeentehuis gemeentehuis: gemeentenhaus (Diepenbeek) gemeentehuis [ZND 24 (1937)] III-3-1
gemeentesecretaris secretaris: sikkrətaorəs (Diepenbeek) het hoofd van de secretarie [administratie] van een gemeente [griffier, secretaris, sikkeltaris, sik] [N 90 (1982)] III-3-1
gemeenteweide beemd: bęm (Diepenbeek) Weiland dat eigendom is van de gemeente. Een woordtype als vrijwei duidt erop dat men hier als kleine of arme boer zijn koeien vrij kon laten grazen. De informanten van Horn (L 325) en Maasbracht (L 377) zeggen echter dat men eertijds op gemeentewei de koeien kon laten grazen tegen een jaarlijkse vergoeding. [N 14, 60; A 10, 4; N 18, add.; monogr.] I-8
genezen genezen: genêezen (Diepenbeek) genezen [ZND m] III-1-2
gepachte hoeve, pachtgoed huurwinning: hȳrwęneŋ (Diepenbeek), pachtwinning: pāxwɛneŋ (Diepenbeek), winning: wɛneŋ (Diepenbeek) Het bedrijf dat een boer niet in eigen bezit heeft maar pacht (huurt) van de eigenaar aan wie hij in enige vorm betaalt voor het gebruik. Bij winning in L 352 wordt aangetekend: "vroeger heeft de naam denkelijk bestaan, want er is nog een boerderij die de naam De Winning draagt". Bij enkele opgaven in Nederlands Zuid-Limburg wordt opgemerkt dat enige pachthoeven nog in "halfsheid liggen"; de eigenaar ontvangt de helft van het koren, terwijl de pachter ("halfer") het overblijvende koren krijgt met het stro. Algemene en specifieke termen zijn in dit lemma uit elkaar gehouden. Voor de fonetische documentatie van de opgaven die gelijk zijn aan die voor boerderij in het algemeen, zie het lemma "boerderij, algemeen" (1.1.1). [A 10, 2bI; L 38, 21a; L 48, 22; Lu 2, 22; S 27; Wi 18; monogr.; add. uit L 38, 22 en ander materiaal van lemma 1.1.1] I-6
gepensioneerd (zijn) gepensioneerd: znd 35, 65  gespénsjəneejrt (Diepenbeek), gəpènsjənîêrt (Diepenbeek), gəpénsjəneejrt (Diepenbeek) gepensioneerd; hij is -; op pensioen gesteld [ZND 35 (1941)] III-2-2
gereed vaardig: vjarig (Diepenbeek) gereed III-1-4
gereedschap waarmee men de darmen schoonmaakt wisje: wiskǝ (Diepenbeek) Behalve de voorafgenoemde gereedschappen ''mes'', ''lepel'', ''balein'' en ''(haar)speld'' (zie de desbetreffende lemmata) gebruikt men nog verschillende andere middelen om de darmen schoon te maken. In ieder geval moeten de voorwerpen bot zijn, omdat een scherp gereedschap de darm gemakkelijk zal beschadigen. [N 28, 118] II-1