| 22112 |
het lossen uitstellen |
uitstellen:
oetstèllen (Q007p Eisden)
|
het lossen uitstellen? [N 93 (1983)]
III-3-2
|
| 22002 |
het neerstrijken van de duif |
vallen:
vallen (Q007p Eisden)
|
Hoe zegt men: het neerstrijken van de duif? [N 93 (1983)]
III-3-2
|
| 27725 |
het ondergronds bedrijf |
(de) ondergrond:
(dǝn) oŋǝrgront (Q007p Eisden
[(Eisden)]
),
fond:
fǫnt (Q007p Eisden
[(Eisden)]
)
|
Het ondergronds mijnbedrijf. [Vwo 324; Vwo 553; Vwo 637, N 95, 113; monogr.]
II-5
|
| 34007 |
het paard met een dubbele lijn leiden |
jachttouw:
jāxttuu̯ (Q007p Eisden)
|
Het paard besturen met een lange teugel uit één stuk, die aan de ene kant van het gebit vertrekt, langs de hand van de voerman gaat en langs de andere kant weer aan het gebit bevestigd is (cf. lemma Dubbele Lijn). Bij deze dubbele lijn, die links én rechts naar de hand van de voerder komt, trekt men aan de kant van de richting die het paard moet inslaan. Werkwoorden zoals varen, leiden werden niet altijd opgegeven. [JG 1b; N 8, 101b-c; N 13, 30 en 35]
I-10
|
| 27853 |
het schietgat laden |
laden:
lājǝ (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Zolder])
|
De schietlading in het schietgat plaatsen. Wat betreft het woordtype "bezetten", hierbij is sprake van een begripsverwarring. Volgens zowel de Mijnbouwkundige Nomenclator (pag. 61) als Vanwonterghem (pag. 64) en Lochtman (pag. 73) wordt deze term gebruikt voor "het afsluiten van een met springstof gevuld gat met behulp van een prop" (zie ook het lemma Opproppen). Volgens MBK II, pag. 33 verstaat men onder "bezetten": "het aanbrengen van de lading in het boorgat door of onder onmiddellijk toezicht van de schiethouwer." Het woordtype "bezetten" komt dan ook zowel voor in dit lemma als in het lemma Opproppen. [N 95, 405; monogr.]
II-5
|
| 23983 |
het schuifje krijgen |
de biecht weigeren:
de beech weigere (Q007p Eisden)
|
Het gebruik om het schuifblad in de biechtstoel te sluiten wanneer de biecht wordt uitgesteld en de biechteling niet geholpen kan worden omdat er redenen zijn om aan het berouw of aan het vervullen van de voldoening te twijfelen [het deurken/vensterken kr [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 32280 |
het vat met water verwarmen |
zooien:
zōjǝ (Q007p Eisden
[(in azijnwater)]
)
|
Het gehele vat, waarvan de ene helft al voorzien is van sluitbanden, in kokend water plaatsen of het vat met kokend water bestrijken. Op deze wijze worden de duigen aan de onderkant soepel en buigzaam gemaakt zodat de kuiper het vat zijn ronde vorm kan geven. Hij gebruikt daarvoor de kuipersvijs en/of de sluitbanden. Het koken van het vat werd vooral gedaan als er dikke duigen moesten worden bewerkt. In Heel (L 328), Kortessem (Q 74) en Maastricht (Q 95) was dit niet gebruikelijk. [N E, 28a]
II-12
|
| 32273 |
het vat opzetten |
de ton aanslaan:
dǝ tōn ānslōn (Q007p Eisden)
|
De duigen met behulp van een voorlopige opzetband overeind zetten. De eerste duig die de kuiper plaatst wordt met behulp van een opzetklem vastgezet. Daarna worden de andere duigen binnen de opzetband geplaatst totdat de ring gevuld is. Dan kan de opzetklem verwijderd worden. [N E, 25]
II-12
|
| 20404 |
heten |
heten:
eite (Q007p Eisden),
heitə (Q007p Eisden)
|
heeten [ZND 25 (1937)]
III-2-2
|
| 32923 |
heukeling |
heukeltje:
ø.kǝlkǝ (Q007p Eisden),
oppertje:
øpǝrkǝ (Q007p Eisden)
|
Het kleinste hoopje halfdroog hooi dat men ''s avonds maakt door het opwerken van de rijen, om ze ''s anderendaags weer uiteen te gooien. De kaarten 40, 42 en 44, respectievelijk "heukeling", "hoop" en "opper" hebben alle drie dezelfde opbouw, die weer in verband staat met de opbouw van de kaarten 39, 41 en 43: "op heukelingen zetten", "op hopen zetten" en "op oppers zetten". Voor deze zes kaarten zijn ook dezelfde symbolen voor gelijke opgaven gebruikt. [N 14, 104 en 103 add.; JG 1a, 1b, 2c; A 16, 3a; A 42, 20a, L 36, 1; L 38, 38a; monogr.]
I-3
|