id | Begrip | Trefwoord: dialectopgave (plaats) | Omschrijving |
---|---|---|---|
32843 | evenaar, tweespanszwenghout | dobbele [eghaam]: dǫbǝlǝn [eghaam] (Eksel) | De balans of het dubbele zwenghout is het dwarse verbindingsstuk tussen een (zwaar) akkerwerktuig en de beide zwenghouten van een tweespan. Zie afb. 99. Bij de betrokken woordtypen hieronder is in (d)wars e.d. steeds de a als klinker aangehouden, ook al beantwoordt aan de dialectvarianten meestal een type met e (dwerg e.d.) of ee (dweers e.d.). Voor het ''...''-gedeelte van sommige varianten zij verwezen naar het lemma ''zwenghout''. De daar onderscheiden typen eegdhaam, eeghaam, eghaam en hun varianten zijn in dit lemma door ''eghaam'' resp. ''eghaam'' gesubstitueerd. [JG 1b + 1c + 1d + 2c; N 11, 34b; N 11A, 104; N 13, 87 add.; N 17, 69b add.; div.; monogr.] I-2 |
32978 | evene | evie: ē.vi (Eksel) | Avena strigosa Schreber. Schrale haver, lichte soort haver, waarvan de korrels niet zo groot worden als die van de Avena sativa L. (zie het lemma ''haver'', 1.2.5) en waarvan de teelt al in de vijftiger jaren in Limburg verdwenen was. In het eerste lid van de samenstelling ossehaver ligt het bijbegrip van iets van een mindere kwaliteit besloten; het staat dan ook tegenover paardehaver: de gewone haver. Zie voor de fonetische documentatie van het woord [haver] het lemma ''haver'' (1.2.5). Zie afbeelding 1, c. [JG 1a, 1b; L 35, 102; monogr.; add. uit A 2, 31] I-4 |
19423 | fakkel | fakkel: fakkel (Eksel) | In een licht ontvlambare stof gedrenkt stuk hout als verlichtingsmiddel (fakkel, toorts, askel, lont) [N 79 (1979)] III-2-1 |
22485 | fakkeloptocht | kaarsjesprocessie: kɛrskəspərcɛsi (Eksel), lichtstoet: lichtstoet (Eksel) | een optocht s avonds of s nachts waarbij fakkels meegedragen worden [N 112 (2006)] III-3-2 |
20172 | familie | familie: De femiellie Geys: (groot)ouders, kinderen, (achter)kleinkinderen femiellie (Eksel), volk: volk (Eksel), het Plessers volk volk (Eksel) | het geheel van bloedverwanten van dezelfde naam [familie, volk, parentatie, vriend] [N 115 (2003)], [N 87 (1981)] III-2-2 |
22664 | fanfare | fanfare: famfa.r (Eksel), fanfaar (Eksel), fomfare (Eksel) | een muziekkorps dat bestaat uit koperen blaasinstrumenten en slagwerk [fanfare, fanfaar, muziek] [N 112 (2006)] || Een muziekkorps dat bestaat uit koperen blaasinstrumenten en slagwerk [fanfare, fanfaar, muziek]. [N 90 (1982)] III-3-2 |
24144 | fazant | fazant: fezaant (Eksel) | fazant (83 bekende jachtvogel; hen bruin en kleiner dan de kleurige haan [N 09 (1961)] III-4-1 |
22431 | feest | feest: fist (Eksel) | De bijeenkomst en samenzijn ter viering van een heuglijk feit of een gedenkdag [feest, kermis, begankenis]. [N 88 (1982)] III-3-2 |
22511 | feest bij de ondertrouw | drinkens: drinkes (Eksel) | Het feest bij de ondertrouw [hoog]. [N 88 (1982)] III-3-2 |
23760 | feestdag van een heilige | patroon (<fr.): patroen (Eksel), patroonheilige: petroeënheilige (Eksel) | De naamdag van een heilige. [N 96C (1989)] III-3-3 |