e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Genk

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
rijp vormen, rijpen ijzelen: hiehzele (Genk) rijm, rijp, bevroren dauw of mist III-4-4
rijp, rijmx ijzel: hiehzel (Genk), rijm: reͅi̯.m (Genk) rijm, rijp, bevroren dauw of mist || rijp, rijm [DC 48 (1973)] III-4-4
rijshout, bonenstaak boonstaak: boenstaok (Genk), erwtenrijs: aerterijs (Genk), ɛrtəteͅi̯zər (Genk), rijs: rijs (Genk), rijshout: rijshot (Genk), staak: stōͅ.k (Genk) [ZND 23 (1937)]erwtenrijs || Erwtenrijzers, twijgen waartegen bepaalde erwten groeien [N P (1966)], [ZND 06 (1924)] I-7
rijstebrij rijstpap: rijspap (Genk) rijstpap III-2-3
rijtuig voiture: vǝtȳr (Genk), wagen: wǭgǝn (Genk) Personenvoertuig, waarbij niet de huifkar bedoeld wordt. Gezien het feit dat het hier om zaken gaat die reeds lang verdwenen zijn, is de verwarring rond de dialecttermen groot. Dit lemma is samengesteld uit de antwoorden op algemene vragen als "hoe noemt u een tweewielig rijtuig" die geen betrekking hebben op een specifieke soort. Ook de meer algemene antwoorden die in N 101 bij de vragen naar bepaalde soorten rijtuigen opgegeven werden, zijn hier verwerkt. De veel voorkomende opgaven "koets" en "sjees", de bekendste vier- en tweewielige rijtuigen, zijn in de betreffende lemmata opgenomen. [N 101, 1-14; N G 51; L 1 a-m; L 28, 24; L 36, 70; LA 288; S 18, 30; Wi 16; monogr] I-13
rijzadel rijzadel: ręi̯zǭǝl (Genk) Zadel dat gebruikt wordt bij het berijden van een paard. [JG 1a, 1b] I-10
rijzen rijzen: ręjzǝ (Genk) [N 29, 25b; monogr.] II-1
rijzen, uit de aren vallen rijzelen: rɛi̯zǝlǝ (Genk), rijzen: ręi̯zǝ(n) (Genk) Het uit de aren vallen van de graankorrels, wanneer het graan goed droog is en op de wagen getast wordt. ''tasser op de wagen'' (5.1.5). In L 286 en 288 voegt men toe dat dergelijk koren rijskoren (riskōrǝ) wordt genoemd. De laatste drie uitdrukkingen betekenen zoveel als: "het koren is zo droog dat de korrels uit de aren vallen". Naar de fonetische verschijningsvorm zouden de uitdrukkingen (het is) rijs echter ook persoonsvormen van het werkwoord rijzen kunnen zijn.' [N 15, 53; JG 1a, 1b, 2c; L 32, 41; monogr.] I-4
rimpelen, fronsen fronsen: fronsen (Genk) Al plooiend rijgen. Rimpelen is het uitrekken van een hoeveelheid stof tot een vooraf bepaalde kortere lengte, langs één of meer stiklijnen, waarbij de ruimte wordt verdeeld in gelijke, soepele plooitjes (Het Beste Naaiboek, pag. 178). Bij fronsen wordt de ruimte over een bredere afstand verdeeld dan bij rimpelen. Zie afb. 46. [N 59, 53; N 62, 12a; N 62, 30; Gi 1.IV, 34; MW; monogr.] II-7
rimpels rimpels: rimpels (Genk) rimpels (in het gezicht) [ZND 41 (1943)] III-1-1