| 20676 |
room |
room:
rom (Q203p Gulpen),
room (Q203p Gulpen, ...
Q203p Gulpen,
Q203p Gulpen),
rōm (Q203p Gulpen)
|
Het vette deel van de ongekookte melk dat boven komt drijven, als men de melk rustig laat staan. [N 6, 15a; N 16, 17; L 6, 15; L 14, 22; JG 1a, 1b, 2c; A 7, 15; A 39, 7a; Wi 53; Gwn 10, 1; monogr.] || room [DC 39 (1965)], [SGV (1914)]
I-11, III-2-3
|
| 18100 |
roos (rode uitslag) |
roos:
roeës (Q203p Gulpen)
|
huiduitslag, Rode ~ met jeuk (roos, bresil, zomerbrand). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 20084 |
roos (rosa) |
roos:
roeès (Q203p Gulpen),
ruəzə (Q203p Gulpen)
|
roos [SGV (1914)] || rozen [RND]
III-2-1
|
| 20537 |
roosteren |
roosteren:
roostere (Q203p Gulpen),
rustere (Q203p Gulpen, ...
Q203p Gulpen),
ruëstere (Q203p Gulpen)
|
roosteren; Hoe noemt U: Op een rooster braden (roosteren, horsen, hersen) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 30662 |
roostertje |
rooster:
ryjǝstǝr (Q203p Gulpen)
|
Afdruiproostertje op het verfbakje dat wordt gebruikt om de verf regelmatig over de verfrol te verdelen. [N 67, 46c]
II-9
|
| 33747 |
ros |
ros:
rǫs (Q203p Gulpen)
|
Thans is het woord ros niet meer gangbaar; het is nog wel vermeld in de enquête van Willems. In enkele dialectwoordenboeken toegelicht als "niet meer gebruikelijk". Het woord leeft nog voort in roskam(men), rosdoek, rosmolen en rossig. [Wi 16]
I-9
|
| 26668 |
rosmolen |
mange (fr.):
Algemene opmerking bij deze vragenlijst: alle "scht" uitspreken als "sch" (in het ch van het Nederlandse woord "machine").
maneesch (Q203p Gulpen),
manège (fr.):
mǝnēžǝ (Q203p Gulpen)
|
De oudste machine die voor het dorsen werd gebruikt. Een paard leverde hier de drijfkracht. Algemeen wordt onder manège een constructie verstaan bestaande uit een vertikale as die door een horizontale boom, waar een paard is voorgespannen, in beweging wordt gebracht. Door middel van een kardan-koppeling wordt die draaiende beweging doorgegeven aan een horizontale as die door de wand van de schuur naar een machine werd geleid en deze aandrijfkracht leverde. In dit geval wordt door de rosmolen een trommel aangedreven waarin de halmen gedorst werden. Vergelijk ook het lemma ''rosmolen'' in de aflevering over de molenaarsterminologie, wld II,3, blz. 163.' [N 14, 7; JG 1a, 1b; monogr.] || dorsmachine: draaiend wiel met boom dat door een trekpaard wordt voortgedreven om de dorsmachine te doen werken [N 14 (1962)]
I-4, I-7
|
| 20955 |
rot |
rot:
rot (Q203p Gulpen, ...
Q203p Gulpen),
Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones
rot (Q203p Gulpen),
WLD
rot (Q203p Gulpen, ...
Q203p Gulpen)
|
Rot, gezegd van fruit (rotterig, rotsig, rot, meluw). [N 82 (1981)] || wormstekig ve appel [DC 23 (1953)]
III-2-3
|
| 33534 |
rot, van fruit |
rot:
rot (Q203p Gulpen),
Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones
rot (Q203p Gulpen),
WLD
rot (Q203p Gulpen, ...
Q203p Gulpen),
verfroemeld:
Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones
verfroemeld (Q203p Gulpen),
verschrumpeld:
verschrömpelt (Q203p Gulpen),
Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones
versjrumpeld (Q203p Gulpen)
|
Rot, gezegd van fruit (rotterig, rotsig, rot, meluw). [N 82 (1981)] || Rotten en verschrompelen van appels (slijten, uitdrogen, verrompelen, rotte, verfronselen, verslijten, verrimpelen). [N 82 (1981)]
I-7
|
| 20896 |
rotten |
rotten:
WLD
rotte (Q203p Gulpen, ...
Q203p Gulpen),
verfrommelen:
Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones
verfroemeld (Q203p Gulpen),
verschrompelen:
verschrömpelt (Q203p Gulpen),
Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones
versjrumpeld (Q203p Gulpen)
|
Rotten en verschrompelen van appels (slijten, uitdrogen, verrompelen, rotte, verfronselen, verslijten, verrimpelen). [N 82 (1981)]
III-2-3
|