e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Gulpen

Overzicht

Gevonden: 4929
BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
bluts bluts: blutsch (Gulpen), blətsj (Gulpen) Deuk: een buiging in een effen opppervlak door een stoot veroorzaakt (buts, bluts, bult, duts, deuk). [N 84 (1981)] III-1-2
blutsen blutsen: blutsche (Gulpen), blŭtsje (Gulpen), blətsje (Gulpen) blutsen [SGV (1914)] || Blutsen: een buil slaan, een deuk slaan (blutsen, knutsen, butsen). [N 84 (1981)] III-1-2
blutsen, van een appel bluts: blutsch (Gulpen), blutsen: Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones U: zoals in wurm, gud (goot), put (put) wordt ongeveer uitgesproken zoals de \\ in t Engelse woord: the.  blutsje (Gulpen), WLD  blutsche (Gulpen, ... ) Een appel of peer oppervlakkig beschadigen zoda er een zachte plek ontstaat (blutsen, kneuzen, keuzen). [N 82 (1981)] I-7
bobbel, kleine verhevenheid bobbel: bobbel (Gulpen), holte: voor verzonkenheid.  hulte (Gulpen), knobbel: knoebel (Gulpen, ... ), knobbeltje: knubbelke (Gulpen) een kleine, ronde, meestal holle verhevenheid op een oppervlak [bobbel, brobbel, knobbel, hulte] [N 91 (1982)] III-4-4
bochel butte (fr.): buut (Gulpen), pokkel: pøkkel (Gulpen) bochel [SGV (1914)] || bult [SGV (1914)] III-1-2
bod bod: bod (Gulpen, ... ), bód (Gulpen) de geboden som op een veiling [bod, gebod, roep] [N 89 (1982)] III-3-1
boek boek: book (Gulpen) boek [SGV (1914)] III-3-1
boeket boeket: boeket (Gulpen), WLD  boeket (Gulpen, ... ), boeket bloemen: Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones  èe boeket blomme (Gulpen), kuif bloemen: Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones oe = lang  enge koef blomme (Gulpen), struis bloemen: Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones oe = lang  enge sjtroes blomme (Gulpen) Een aantal bijeengebonden of —gevoegde bloemen (tuit, tuiltje, boeket, ruiker, bloemetje). [N 82 (1981)] III-4-3
boekweit boekweit: bǫkǝs (Gulpen) Fagopyrum esculentum Moench. Een graansoort die gemakkelijk groeit op weinig vruchtbare grond. Boekweit kent geen aren; de korrels hangen in trosjes aan vertakkingen van de stengel. Het zaad is licht en wordt zeer dun gezaaid, slechts 20 kg per hectare. De samenstelling boekweit, -letterlijk "beuke-tarwe" (boek is wisselvorm van beuk), vanwege de drievlakkige vrucht- is kennelijk al snel ondoorzichtig geworden, temeer omdat het element ''weit'' voor "tarwe" in het zuiden van het Nederlandse taalgebied tot de uiterste oostrand beperkt was (zie het lemma ''tarwe'' (1.2.8) met kaart 8). Er zijn dan ook talrijke contractie-vormen ontstaan; het WNT geeft: boekeit, boeket, boekent. In de XVe eeuw is het gewas vanuit Aziē naar Europa ingevoerd; de eerste attestatie in het Nederlandse taalgebied dateert van 1440. De zegsman van K 278 merkt op: "Boekweit en koolzaad werden gewoonlijk alleen op het veld gedorst omdat het geen vervoer verdragen kon." Volgorde van de varianten 1) twee volledige syllaben 2) tweede syllabe toonloos 3) n-epenthese in tweede syllabe. Zie afbeelding 1, f.' [JG 1a, 1b; L 1 a-m; L lijst graangewassen, 1; R 3, 26; S 4; Wi 18; monogr.] I-4
boekweitpannenkoek boekweitskoek: bŏkes kook (Gulpen) boekweiten koek [SGV (1914)] III-2-3