| 24637 |
ondereinde van de stam |
boks:
Veldeke
bòks (L322p Haelen),
WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)
bo͂ks (L322p Haelen),
stronk:
WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms o met nasaleringsteken)
sjtro͂nk (L322p Haelen)
|
Het dikke uiteinde van de stam, onderaan (voet, kont, gat, kop). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 18401 |
ondergoed |
ondergoed:
informant: et lievendj=ondergoed+slopen+lakens etc (inhoud van de linnenkast)
òngergood (L322p Haelen)
|
ondergoed, onderkleren [t onderdinge] [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 32731 |
ondergronden, woelen |
breken:
brę̄kǝ (L322p Haelen),
ondergronden:
oŋǝrgrønjǝ (L322p Haelen)
|
Met een aparte ploeg of met een aan de gewone ploeg bevestigde schaar, klauw of haak de zool, harde laag of bank onder (in) de voor breken of openrakelen. [N 11, 46; N27, 13b]
I-1
|
| 32640 |
ondergronder, woeler |
ondergronder:
oŋǝrgrønjǝr (L322p Haelen)
|
De ondergronder of woeler was een aparte ploeg zonder kouter en riester, maar met een lansvormige schaar of twee in tegenovergestelde richting geplaatste messen vóór op het ploeghoofd. Vaak werd de oude aanaardploeg tot ondergronder omgebouwd. Met deze ploeg, die vóór de gewone ploeg uitging of erop volgde, werd de ondergrond, de bodem van de voor opengebroken. Men kon ook met de gewone ploeg de ondergrond losrakelen, door op de plaats van de voorschaar of het kouter, dan wel aan of onder de ploeghiel een woelschaar, een woelhaak of woelmes aan te brengen. Aldus werd tegelijkertijd de bovengrond geploegd en de ploegzool opengebroken. [N 11, 33j; N 11A, 76a + 76b + 77; N 27, 14]
I-1
|
| 33947 |
onderhaam |
onderhaam:
oŋǝrhām (L322p Haelen)
|
Twee met elkaar verbonden kussens die het paard onder het haam draagt, als dat te groot is. [N 13, 11; monogr.]
I-10
|
| 21579 |
onderhandelen |
onderhandelen:
dèè is nog aan ⁄t ungerhanjele (L322p Haelen)
|
Inventarisatie uitdrukkingen voor: in onderhandeling zijn over een bepaalde koop [in beding zijn met iemand?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 18257 |
onderhemd |
hemd:
hèèmdj (L322p Haelen)
|
onderhemd, onderkledingstuk dat op het blote lijf gedragen wordt [im, emmek, hem, himp, kemsel, liejms, sjmies, vlok] [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 18313 |
onderjurk |
onderrok:
óngerrók (L322p Haelen),
schortje:
sjeertje (L322p Haelen)
|
onderjurk, onderkleed met lijfje en schouderbanden [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 17619 |
onderlip |
onderlip:
ongerlup (L322p Haelen),
òngərlŭp (L322p Haelen)
|
onderlip [DC 01 (1931)]
III-1-1
|
| 32701 |
onderploegen |
ondervaren:
oŋǝrvārǝ (L322p Haelen)
|
In dit lemma zijn de benamingen verzameld voor het onder de grond werken van mest bij het ploegen van de zaaivoor en voor het onder- of omploegen van een mislukt gewas of een gewas dat als mest moet dienen, voorzover dat niet gedaan wordt op de ondiepe wijze, bedoeld in het vorige lemma. Termen als akkeren, diep ploegen, diep bouwen en voorgoed omdoen, die niet op het onderploegen van mest als zodanig wijzen, maar op de manier van ploegen waarbij dit gebeurt, zijn opgenomen in het lemma zaaivoren ca. [JG 1a + 1b; JG 2c; N 11, 44; N P, 14]
I-1
|