| 33079 |
tasser op de wagen |
lader:
lāi̯ǝr (Q002p Hasselt),
tasser:
tastǝr (Q002p Hasselt)
|
Degene die de schoven op de wagen tast. Aanvankelijk, als men nog in de bak van de kar laadt, komt het niet zo nauw hoe men tast; men vult de bak gewoon op, ervoor zorgend dat men op een horizontaal vlak kan blijven werken. Wanneer de tasser eenmaal boven de rand van de bak uitkomt, tast hij de schoven in gelijke lagen (zie het lemma ''laag schoven op de wagen'', 5.1.7), met het stoppeleinde van de schoven naar buiten zodat de graankorrels in elk geval niet naast de wagen vallen onder het rijden. De laag krijgt zodoende ofwel de vorm van een ring (een "roos", vergelijk het type rozer in dit lemma en het werkwoord rozen vooral in het lemma ''graan stapelen in de schuur'', 5.1.11) als men de schoven in de rondte tegen de buitenkant van de kar legt, ofwel van twee parallelle banen (rollagen of buitenlagen), waarbij telkens de aren in het midden van de kar liggen. Daar dit middeldeel niet zo hoog is als de buitenzijde wordt het met enkele andere schoven (koplagen of vullagen) aangevuld. Bij de oude hoogkar had men een groot laken (zie het lemma ''karlaken'', 5.1.9), vaak van aaneengenaaide zakken, dat aan de ladders voor en achter werd vastgemaakt en de bodem en de wanden van de karbak bedekte. Het diende om de graankorrels op te vangen die onder het tassen en rijden uit de aren vielen. Om de kar helemaal vol te laden moest men deze drie of vier keer verplaatsen omdat anders de schoven van te ver aangedragen moesten worden. Men laadt wel meer dan één hok bij een stilstaande kar. Vergelijk de toelichting bij het lemma ''opsteken'' (5.1.3) en het lemma ''optasser'' (5.1.9) in aflevering I.3, van hooi op de oogstkar.' [N 15, 41]
I-4
|
| 34525 |
tasten |
tasten:
tastǝ (Q002p Hasselt)
|
Met de hand voelen of de kip op het punt staat te gaan leggen. [N 19, 52; monogr.]
I-12
|
| 18241 |
te groot zijn |
flatsen:
b.v. zn sloeffe ~.
flatse (Q002p Hasselt)
|
*flatsen: te groot zijn, te ruim zitten en daardoor bijna uitvallen
III-1-3
|
| 21658 |
te koop aanbieden |
aanbieden:
ps. omgespeld volgens Frings.
a͂nbeͅjə (Q002p Hasselt),
geven voor:
ps. omgespeld volgens Frings.
wa gif žə dōͅvēr (Q002p Hasselt),
te koop geven:
ps. omgespeld volgens Frings.
tə kūp xiəvə (Q002p Hasselt)
|
aanbieden, Voor een bepaalde prijs te koop ~ [loven of geloven? zegt men wel: wat looft ge uw kippen = welke prijs vraagt ge ervoor?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 34633 |
te licht in de rug |
te licht:
tǝ lē̜x (Q002p Hasselt)
|
Als men teveel achteraan in de kar laadt, kan het paard de kar moeilijker trekken, omdat door het gewicht van de lading de bruikriem omhoogdrukt. Hierdoor kan de kar de neiging hebben om te wippen (zie ook voor het lemma de kar wipt. [N 17, 96 + 99]
I-13
|
| 25566 |
te nat |
plat:
plat (Q002p Hasselt),
te plat:
tǝ plat (Q002p Hasselt)
|
Gezegd van deeg. In dit lemma komen verschillende grammaticale categorieën voor. [N 29, 29b; monogr.] || Het lemma valt uiteen in verschillende grammaticale categorieën. De eerste categorie benamingen is bijvoeglijk van aard. De tweede groep bestaat uit opgaven die een zelfstandigheid aanduiden en de derde groep bestaat uit werkwoorden. [N 29, 67; monogr.]
II-1
|
| 28532 |
te veel zwermen |
doodzwermen:
duǝtzwę.rmǝ (Q002p Hasselt)
|
Het te veel zwermen van een volk. Wanneer een volk te veel zwermt, verzwakt het. Elke zwerm is een splitsing en daardoor een verzwakking van het moedervolk. Wanneer een volk zo sterk achteruitgaat in bijental, dat het zich niet meer kan handhaven, heeft het zich doodgezwermd. [N 63, 39d]
II-6
|
| 24385 |
teek |
bloedzuiger:
blūətsø͂ͅgər (Q002p Hasselt)
|
teek, spinachtig diertje dat zich vastzet op de huid van mens en dier en zich voedt met bloed [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 33793 |
teelballen, testes |
bollen:
bɛl (Q002p Hasselt),
kloten:
klūǝtǝ (Q002p Hasselt)
|
[JG 1b; N 8, 36, 37a, 37b, 37c en 38]
I-9
|
| 33791 |
teellid |
schacht:
sxax (Q002p Hasselt),
sxaxt (Q002p Hasselt)
|
Penis of roede. [JG 1a, 1b; N 8, 36, 37a en 37b]
I-9
|