| 18060 |
beroerte |
beslag:
beslaag (L352p Hechtel, ...
L352p Hechtel),
geraakt zijn:
hij is geraakt (L352p Hechtel)
|
Beroerte: verlamming veroorzaakt door uitstorting van bloed in de hersenen (beroerte, beslag, slag). [N 107 (2001)] || een beroerte, een geraaktheid krijgen [ZND 32 (1939)]
III-1-2
|
| 26051 |
berrie |
ber(ri)g:
bø̜rǝx (L352p Hechtel),
(mv)
børgǝ (L352p Hechtel)
|
Elk van de twee bomen van de hoog- en stortkar waartussen het paard gespannen werd. De berries van de hoogkar verschillen essentieel van die van de stortkar: bij de eerste lopen de berries onder de hele bak door en maken ze er deel van uit (de zijwanden worden erop vastgezet), terwijl bij de tweede de berries tot halverwege de bak lopen en een aparte constructie vormen waarop de bak rust. Hierdoor kan de bak van de stortkar kippen, terwijl de berries op hun plaats blijven. Wanneer de bak van de hoogkar echter gekipt moet worden, gaat het hele voorstel van de kar omhoog. [N 17, 16 + 50b; N G, 54b + 64b; JG 1a; JG 1b; JG 1d; JG 2c; L 32, 63; L 34, 10; A 27, 20; Lu 5, 20]
I-13
|
| 20790 |
beschuit |
beschuit:
1a-m
beschuiet (L352p Hechtel),
meschuit (L352p Hechtel)
|
beschuit [ZND 21 (1936)]
III-2-3
|
| 33166 |
besjes aan de aardappelplant |
bellen:
bøl (L352p Hechtel)
|
De besachtige groene vruchten die zich uit de bloemen van de aardappelplant ontwikkelen. Vroeger, voordat men pootaardappelen selecteerde uit de eigen oogst, werd uit deze vruchtjes van de plant pootzaad gewonnen. Het lemma bevat alleen meervouden. Bij goesbollen wordt door de zegslieden opgegeven dat ...kinderen deze bollen aan een lange twijg (steken) en dan de bollen zo ver mogelijk weggooien of zwiepen; goezen is "zwiepen". Warnant (1949, 175) vermeldt dit spel ook voor Waals Haspengouw. Het regelmatige voorvoegsel aardappel- of patatte- is hier weggelaten; zie het lemma Aardappel. Zie voor de fonetische documentatie van de varianten voor aardappel, ook datzelfde lemma Aardappel. [N 12, 7; L 32, 14; monogr.; add. uit JG 1b]
I-5
|
| 23507 |
bestelde mis |
gezongen mis:
gezonge mes voor bepaalde personen (L352p Hechtel),
mis op bepaalde datum:
mes op bepaalde datum (L352p Hechtel)
|
Een bestelde H. Mis. [N 96B (1989)] || Een mis die gelezen wordt op verzoek van de gelovigen. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 21471 |
betalen |
betalen:
ge moet geld hemmen om te kunnen betaailen (L352p Hechtel),
hè moet geld hemmen om kunnen te betaailen (L352p Hechtel),
oe moet geld hemmen um te kunnen betalen (L352p Hechtel)
|
Hoe zegt ge in uw dialect: "ge moet geld hebben om kunnen te betalen"of "ge moet geld hebben om te kunnen betalen"? De gehele uitdrukking weergeven. [ZND 36 (1941)]
III-3-1
|
| 18845 |
beteuterd |
verslagen:
he stond verslagen (L352p Hechtel),
ook materiaal znd 32, 67
verslagen (L352p Hechtel)
|
beteuterd, onthutst [ZND 01 (1922)] || hij stond beteuterd, onthutst [ZND 32 (1939)]
III-1-4
|
| 21516 |
betrappen |
attraperen (<fr.):
attrapeeren (L352p Hechtel),
traperen (<fr.):
traperen (L352p Hechtel)
|
betrappen [ZND 32 (1939)]
III-3-1
|
| 18157 |
betten van een wonde |
baden:
baaijen (L352p Hechtel),
lessen:
lesschen (L352p Hechtel)
|
een wonde met warm water baden [ZND 32 (1939)]
III-1-2
|
| 24561 |
beuk |
beuk:
gecombineerd met ZND 1 a-m "beuk
beuk (L352p Hechtel),
beukelenboom:
gecombineerd met ZND 1 a-m "beuk
bokkelenbōəm (L352p Hechtel)
|
beuk (een hoge beuk) [ZND 21 (1936)]
III-4-3
|