| 20857 |
knoeien |
gosselen:
(Schlåbbere).
gössele (Q105p Heer),
knoeien:
(Sschtruie).
knoeie knoeie (Q105p Heer),
slabberen:
schlabbere (Q105p Heer),
schla͂bbere (Q105p Heer)
|
morsen [SGV (1914)] || slabben [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 25080 |
knoeien, morsen, bevuilen |
gosselen:
(Schlåbbere).
gössele (Q105p Heer),
knoeien:
(Sschtruie).
knoeie knoeie (Q105p Heer)
|
morsen [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 33236 |
knolraap, raap |
reuben:
rø̄bǝ (Q105p Heer)
|
Brassica rapa L. var. rapa. Knolraap is de gekweekte knol van de plant met de naam raapzaad, die een radijsachtige smaak heeft en doorgaans als veevoeder wordt geteeld, maar ook werd gegeten. Vergelijk ook de toelichting bij het lemma Koolraap (Bovengronds). De knollen zijn wit en hebben de grootte van een appel; het bovenste randje van de knol is vaak purperkleurig. Vaak worden ze in het stoppelveld gezaaid, na de graanoogst. De antwoorden zijn in het meervoud gegeven, behalve voor de verkleinvorm raapje dat aan het einde van het lemma is toegevoegd. [N 7, 16; N 12, 40; N 12A, 4b; JG 1b, 2c; L 6, 3a; L 41, 1; Wi 5; R 3, 31; monogr.; add uit N 12, 41 en Goossens 1963, kaart 20]
I-5
|
| 18262 |
knoop |
knoop:
knōūp (Q105p Heer),
knūīp (Q105p Heer),
knöp (Q105p Heer),
knǫwp (Q105p Heer)
|
knoop [SGV (1914)] || knoopen (mv.) [SGV (1914)] || Plat, rond schijfje of min of meer bolvormig voorwerpje van been, hout, metaal enz., dat aan kleding of andere gebruiksvoorwerpen wordt genaaid, hetzij als een middel om ze te doen sluiten of met een deel van hetzelfde of met een ander stuk te verbinden. [N 59, 135; N 62, 65a; Gi 1.IV, 48; Wi 5; S 18; MW; monogr.]
II-7, III-1-3
|
| 19350 |
knorrepot |
grommerd:
grómmert (Q105p Heer)
|
knorrepot [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 17880 |
knuppel, knots |
knuppel:
knöppel (Q105p Heer, ...
Q105p Heer),
knøpəl (Q105p Heer),
prengel:
prĕngel (Q105p Heer),
remmel:
rĕmmel (Q105p Heer)
|
knuppel [RND], [SGV (1914)] || stok [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 34058 |
koe |
koe:
kōi̯ (Q105p Heer)
|
Volwassen vrouwelijk rund, in de regel een rund dat één of meerdere keren gekalfd heeft. Zie afbeelding 5. Op de kaart is het woordtype koe niet opgenomen. [JG 1a, 1b; A 3, 37; A 4, 11; Gwn V, 2a; L 1a-m; L 4, 37; L 5, 27b; L 7, 61b; L 14, 26 en 88; L 20, 11; L 27, 5 en 57; L 29, 44; L 38, 44; L 40, 21b; L 44, 16, 21a en 39; R 12, 29; R (s]
I-11
|
| 33368 |
koedrempel, kribbeboom |
balk:
balǝk (Q105p Heer)
|
Een laag muurtje in de potstal dat de koeienstand van de voergang scheidt, ofwel de lage horizontale balk waar de koeien aan vastgebonden zijn in een stal zonder stalpalen, ofwel, in de stallen met een koeienstand, de horizontale balk die op de krib ligt en de stalpalen van onderen verbindt. De voorwerpen kunnen verschillend zijn, maar de functie is gemeenschappelijk. De meeste opgaven betreffen de verbindingsbalk van de stalpalen (onbekend in Q 187a, alleen in moderne boerderijen in Q 32). Deze balk ontbrak in L 159a, 191, 214a, 290, 291 en 377, waar de stalpalen in de grond of in de rand van de krib stonden. De onderste verbindingsbalk heeft de hoogte van de knie of de borst van de koeien. Waar in het lemma achter een opgave wordt vermeld balk met gaten betreft het geen verbindingsbalk maar een balk die op de grond tegen de krib of op de krib ligt en waaraan de koeien vastgebonden worden (met een touw door de balk of aan een ring door de balk). Sommige benamingen kunnen, opgevat als collectief, ook voor het hekwerk van stalpalen gelden. Zie ook afbeelding 10.B bij het lemma "koeienstand" (2.2.23). [N 5A, 38b en c; N 4, 61 en 61; A 10, 12 en 13; div.; monogr.]
I-6
|
| 34102 |
koeienmaag |
pens:
pans (Q105p Heer)
|
Bedoeld is hier de koeienmaag in haar geheel. [N 3A, 120; A 9, 11]
I-11
|
| 25224 |
koele wind |
koelte:
keulte (Q105p Heer)
|
koele wind [koeltje] [N 81 (1980)]
III-4-4
|