| 24459 |
bunzing |
maart:
maat (Q113p Heerlen),
vuur:
vuur (Q113p Heerlen),
vuuër (Q113p Heerlen),
vür (Q113p Heerlen),
m.
vür (Q113p Heerlen)
|
bunzing [DC 07 (1939)], [SGV (1914)] || ulk (bunzing) [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 21703 |
buren (ww.?) |
naburen:
nòəbərə (Q113p Heerlen),
nabuur:
nòəbər (Q113p Heerlen)
|
buurman zijn van iemand [noberen, geburen] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 21507 |
burgemeester |
burgemeester:
börgəmeestər (Q113p Heerlen),
burger:
börgər (Q113p Heerlen)
|
het wettelijk hoofd/de vertegenwoordiger van een gemeente [burgemeester, burger, burgmeester] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 21245 |
bus |
bus:
bös (Q113p Heerlen)
|
bus: Wij moeten ons haasten om de - te halen [DC 27 (1955)]
III-3-1
|
| 21303 |
buskruit |
kruit:
krōēt (Q113p Heerlen),
krūt (Q113p Heerlen),
pulver (<lat.):
poͅlfər (Q113p Heerlen),
pólfər (Q113p Heerlen),
m.
pòlver (Q113p Heerlen)
|
buskruit [SGV (1914)], [ZND 17 (1935)] || licht ontbrandbaar, ontplofbaar mengsel dat o.a. gebruikt wordt voor het afschieten van vuurwapens [buskruit, kruit, poeder] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 30632 |
buskwast |
buskwast:
bøskwas (Q113p Heerlen)
|
Kwast waarbij de haarbundel in een ijzeren of koperen bus bevestigd is. [N 67, 30b]
II-9
|
| 33099 |
bussel geharkte aren |
gekemds:
gǝkɛms (Q113p Heerlen)
|
De bussel aren die door het naharken of nascharren wordt bijeengebracht. Doorgaans wordt deze bussel gebonden met een band, maar in het noordelijke Truierlands wordt opgemerkt dat een dergelijke bussel los op de kar of in de stuik werd bijgestoken. Vergelijk ook de lemma''s ''bussel kort stro'' (6.1.29) en ''garve, gebonden schoof'' (4.6.4). [N 15, 38d; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 32933 |
bussel hooi |
bussel:
bøsǝl (Q113p Heerlen)
|
Samengebonden hoeveelheid hooi, klaar om opgeladen te worden. Het woordtype pak duidt wel op mechanische persing. De grondbetekenis van weeg is "samengedrukte massa"; de meest bekende betekenisontwikkeling is die van "witbrood". Voor de fonetische documentatie van het woorddeel øhooiŋ zie het lemma ''hooi''.' [N 14, 115c; monogr.]
I-3
|
| 33131 |
bussel kort stro |
kortbussel:
kǫtbøšǝl (Q113p Heerlen)
|
Wanneer men het stro bijeengebonden heeft, ligt het graan op de dorsvloer, nog vermengd met eindjes kort stro, lege aren en kaf. Men harkt dan eerst de korte eindjes stro bijeen, en stopt deze in een bussel. Hier staan de benamingen voor deze bussel stro met harksel erin bijeen. [N 14, 29 en 33; JG 1a, 1b, 1c, 2c; L 48, 34.3b; Lu 2, 34.3b; monogr.; add. uit N 14, 25 en 28]
I-4
|
| 33129 |
bussel uitgedorst stro |
bussel:
bø̜sǝl (Q113p Heerlen),
bø̜šǝl (Q113p Heerlen),
garve:
gɛrǝf (Q113p Heerlen),
schoof:
šof (Q113p Heerlen)
|
Wanneer het graan uit de aren is geslagen, worden de lege halmen bijeengebonden, vroeger met twee banden. Sinds de komst van de dorsmachines worden de halmen doorgaans dubbel geplooid en met één band in het midden gebonden, of tot pakken geperst. De grondbetekenis van schans is "takkebos, mutserd"; die van het du. Bürde "datgene wat gedragen wordt". Zie ook de toelichting van het lemma ''garve, gebonden schoof'' (4.6.4).' [N 14, 26; JG 1a, 1b, 2c; L 17, 16; L 22, 33b; L 48, 34.3a; Lu 2, 34.3a; R [s], 65; S 5; Wi 16 en 17; monogr.; add. uit R 3, 70 en R 14, 19 en uit het materiaal van lemma 4.6.4 waarbij is aangetekend dat het om gedorste garven gaat]
I-4
|