e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Heijen

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
rook rook: rōək (Heijen) rook [SGV (1914)] III-2-1
rookvlees nagelvlees: nēͅgəlvlēͅi̯s (Heijen) rookvlees, gerookt vlees (dat aan een spijker aan de zoldering hangt) III-2-3
rookwaren rokerij: rōkərei̯ (Heijen) rookwaar III-2-3
room romen: rome (Heijen), rōmǝ (Heijen), room: rooem (Heijen) Het vette deel van de ongekookte melk dat boven komt drijven, als men de melk rustig laat staan. [N 6, 15a; N 16, 17; L 6, 15; L 14, 22; JG 1a, 1b, 2c; A 7, 15; A 39, 7a; Wi 53; Gwn 10, 1; monogr.] || room [DC 39 (1965)], [SGV (1914)] I-11, III-2-3
roos (rosa) roos: rooes (Heijen), rōs (Heijen) roos [SGV (1914)] III-2-1
rosbak ben: bɛn (Heijen) Onder de kar opgehangen bak of mand voor proviand. [N 17, 85] I-13
roskam roskam: rǫskam (Heijen) IJzeren kam met 4 à 8 fijngetande en op regelmatige afstand van elkaar op de vlakke onderzijde geplaatste kamboorden om paarden - ook koeien- te kammen of te rossen, voornamelijk om het stof, plukjes, strootjes e.d. uit het paardehaar te kammen. Vooraan is een afzonderlijke naar boven wijdgetande kamboord. Over alle vlezige delen, te beginnen met het kruis, wordt tegen de haren in gekamd; beenachtige gedeelten worden niet geroskamd. Is het paard fijn van haar of glad gestreken, dan heeft de roskam geen zin. Daarna dient het paard geborsteld te worden met de roskam in de ene en de borstel in de andere hand. Zie afbeelding 24. [N 18, 139] I-9
roskammen rossen: rǫsǝ (Heijen) Met borstel en kam - zie het volgende lemma - reinigen. [N 8, 102] I-9
rosmolen mange (fr.): Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie bijlagevellen met tekeningen!  de manège (Heijen), manège (fr.): manē̜žǝ (Heijen) De oudste machine die voor het dorsen werd gebruikt. Een paard leverde hier de drijfkracht. Algemeen wordt onder manège een constructie verstaan bestaande uit een vertikale as die door een horizontale boom, waar een paard is voorgespannen, in beweging wordt gebracht. Door middel van een kardan-koppeling wordt die draaiende beweging doorgegeven aan een horizontale as die door de wand van de schuur naar een machine werd geleid en deze aandrijfkracht leverde. In dit geval wordt door de rosmolen een trommel aangedreven waarin de halmen gedorst werden. Vergelijk ook het lemma ''rosmolen'' in de aflevering over de molenaarsterminologie, wld II,3, blz. 163.' [N 14, 7; JG 1a, 1b; monogr.] || dorsmachine: draaiend wiel met boom dat door een trekpaard wordt voortgedreven om de dorsmachine te doen werken [N 14 (1962)] I-4, I-7
rouwbrief dodenbrief: doojenbrie.f (Heijen) rouwbrief III-2-2