| 33492 |
peer, soorten |
peer:
peeər (P188p Hoepertingen),
peər (P188p Hoepertingen)
|
[ZND 21 (1936)] [ZND 31 (1939)]
I-7
|
| 20414 |
peetoom |
peteren:
petrə (P188p Hoepertingen),
peͅtrə (P188p Hoepertingen),
pøͅtrə (P188p Hoepertingen)
|
peter (doopvader) [ZND 05 (1924)]
III-2-2
|
| 20415 |
peettante |
paat:
pōͅ:wət (P188p Hoepertingen),
pōͅu̯t (P188p Hoepertingen),
poͅət (P188p Hoepertingen)
|
meter (doopmoeder) [ZND 05 (1924)]
III-2-2
|
| 26372 |
peilmerk |
pegelnagel:
pɛjgǝlnɛǝgǝl (P188p Hoepertingen)
|
Een van overheidswege aangebracht merkteken in de vorm van een nagel, bout (l 371) of ingemetselde steen (l 368) waarmee het hoogst toelaatbare waterpeil wordt aangegeven. Volgens Coenen (pag. 52) gold het systeem van de peilnagel niet in Nederland. Men kende daar wel een schaallat waarop men steeds het peil kon aflezen. [Vds 54; Jan 54; Coe 40; Grof 70]
II-3
|
| 30887 |
pek |
pek:
pę̄k (P188p Hoepertingen),
teer:
tiǝr (P188p Hoepertingen)
|
De kleverige, zwarte massa die de schoenmaker gebruikt om een draad mee in te smeren. [N 60, 197b; N 36, 44; L 40, 38]
II-10
|
| 30885 |
pekdraad |
pekdraad:
pę̄kdrǭt (P188p Hoepertingen)
|
De draad die men maakt door hennepvezels in elkaar te draaien en met pek in te smeren. [N 60, 195a; N 60, 238a; N 36, 44; L 40, 39]
II-10
|
| 34116 |
penis van de stier |
schacht:
sxā.x (P188p Hoepertingen)
|
Mannelijk geslachtsorgaan. [JG 1a, 1b]
I-11
|
| 21415 |
pennenhouder |
pennensteel:
pennesteel (P188p Hoepertingen),
pennenstok:
pennestok (P188p Hoepertingen)
|
pennenhouder [ZND 40 (1942)]
III-3-1
|
| 34103 |
pens |
pens:
pɛns (P188p Hoepertingen)
|
De eerste afdeling van de maag van de koe waarin het voedsel geweekt wordt. Een koe heeft vier magen: de pens, de netmaag, de boekpens en de lebmaag. In de "Amsterdamse" vragenlijst nr. 9 werd via de vragen 11a, 11b, 11c en 11d naar de dialectbenamingen gevraagd voor deze vier magen. Exact werd gevraagd naar de benamingen voor pens, netmaag, boekpens en lebmaag. In de "Nijmeegse" vragenlijst nr. 28 werd ook gevraagd naar de dialectbenamingen voor de vier magen. Maar hier werden de vragen wat vager gesteld. De pens wordt omschreven (vr. 80) als de "maag waarin het voedsel het eerst komt", de netmaag als de "langwerpige maag" (vr. 81), de boekpens als "de maag die van binnen vol vliezen zit" (vr. 82) en de lebmaag als "de maag met heel grove uitsteeksels aan de binnenkant" (vr. 84). Door deze vage vraagstelling sluipt onzekerheid door in de antwoorden van de "Nijmeegse" respondenten: termen worden nogal eens door elkaar gehaald voor de diverse magen. Zo goed mogelijk is in dit lemma en de volgende drie lemmata geprobeerd de juiste benaming bij het juiste begrip onder te brengen. In wbd afl. 3 (Het rund) blz. 364 wordt het vermoeden geuit dat we hier eerder met een cultuurbegrip te maken hebben dan met een onder de mensen (nog) levende werkelijkheid en dat voornoemde vierdeling ook niet meer echt levend is bij de huisslachter. Dit vermoeden zou ook op de "Limburgse" antwoorden van toepassing kunnen zijn. [N 28, 80; A 9, 11a; L 48, 15]
I-11
|
| 31770 |
penzaag |
pinzeeg:
pinzijǝx (P188p Hoepertingen)
|
Kleine spanzaag die wordt gebruikt voor het zagen van fijn werk zoals de pennen en zwaluwstaarten voor houtverbindingen. Het zaagblad is 50 tot 60 cm lang, 5 tot 6 cm breed en fijngetand. Zie ook afb. 19. [N G, 22b; N 53, 8h + j; N 53, 9; N I, 1, add.; monogr.]
II-12
|