| 20714 |
dikke boterham |
smouer:
Syst. WBD
sjmouer (L426z Holtum)
|
Een dikke boterham (sjmouer, sjmouel?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 18688 |
dikke want |
pijhaas:
piejhèsjə (L426z Holtum)
|
wanten, dikke ~, gemaakt van grove (wollen) stof [pieje, piejhesje] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 18684 |
dikke wollen sjaal |
dikke sjaal:
dikke sjaal (L426z Holtum)
|
das, dikke wollen (winter)~ [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 18266 |
dikke, warme mantel |
wintermantel:
wentjərmantjəl (L426z Holtum)
|
damesmantel, warme ~ [windvanger, kabang] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 24899 |
dinsdag |
dinsdag:
déénsdig (L426z Holtum)
|
dag; dinsdag [N 07 (1961)]
III-4-4
|
| 23565 |
dirigent van het zangkoor |
directeur (fr.):
directeur (L426z Holtum),
dirigent (<du.):
dirijent (L426z Holtum),
dirregent (L426z Holtum)
|
De dirigent, de leider van het zangkoor. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 31706 |
dissel |
disselboom:
desǝlbǫu̯m (L426z Holtum)
|
Een (korte of lange) boom of balk die aan het voorste asblok van de driewielige kar, de boomwagen of de wagen bevestigd is. De bespanning van de paarden wordt aan deze balk bevestigd. Naargelang de lengte onderscheidt men de korte of kromme dissel (meestal te vinden bij de driewielige kar en de boomwagen), waaraan ten hoogste twee paarden ingespannen konden worden en de lange dissel (meestal te vinden bij de wagen), waaraan twee of meer paarden ingespannen konden worden. De woordtypen die via een attribuut één van deze twee disseltypen aanduiden zijn samengebracht op het einde van het lemma. [N 17, 44a + 50b; N G, 70i-j; JG 1b; JG 1c; JG 1d; JG 2b; A 27, 19 + 21 + 22a; Lu 5, 19 + 21 + 22a; Wi 15; R 3, 93; L 33, 32; monogr.]
I-13
|
| 32861 |
distelschopje |
distelschupje:
[distel]šø̜pkǝ (L426z Holtum)
|
De kleine schop met een stevig, smal (4 à 5 cm) blad en een lange steel of een handvat, speciaal voor het uitsteken van distels. Volgens de zegsman van K 278 voldoet dit gereedschap echter niet goed, want "distels steken is distels kweken; distels trekken is distels nekken"; hij gebruikt er dan ook een haak voor, om de distel met wortel en al uit te trekken. Uit Q 71 wordt nog gemeld dat dit schopje door de boer gewoonlijk zelf gemaakt wordt van een oude zeis; en uit L 330 dat, wanneer een boer wegens ouderdom met het boeren ophield, hij heel vroeger een distelschopje om zijn nek gebonden kreeg, als teken dat hij met het werk op het land stopte. In P 44 is "boomschupje" opgegeven; waarschijnlijk werd voor het uitsteken van distels hetzelfde gereedschap gebruikt als voor het ontschillen van gevelde bomen. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel ''distel'' zie het lemma ''distel''. Zie afbeelding 3.' [N 18, 18a; monogr.]
I-3
|
| 23388 |
dodenhuisje |
lijkenhuis:
liekehoes (L426z Holtum),
lijkenhuisje:
liekehuuske (L426z Holtum, ...
L426z Holtum)
|
Een mortuarium, dodenkapel in of bij de kerk. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 23551 |
domine salvam fac reginam nostram |
domine salvam:
domine salvam (L426z Holtum),
domine salvam fac:
domine salvam fac (L426z Holtum)
|
Het gezang na de hoogmis voor de regerende vorst(in), in Nederland: "Domine, salvam fac Reginam nostram"; in België: "Domine, salvum fac Regem nostrum". [N 96B (1989)]
III-3-3
|