| 19414 |
rook |
rook:
ruk (L414p Houthalen)
|
Zichtbaar gasmengsel dat bij het verbranden van hout, kolen opstijgt (rook, blaak) [N 79 (1979)]
III-2-1
|
| 20516 |
rookvlees |
gerookt:
gərykt (L414p Houthalen)
|
stuk rundvlees dat gerookt is [DC 48 (1973)]
III-2-3
|
| 20676 |
room |
zaan:
zuoͅən (L414p Houthalen),
zuǝn (L414p Houthalen),
zu̞ən (L414p Houthalen),
zān (L414p Houthalen),
zū.ǝn (L414p Houthalen),
verzamelfiche, ook mat. van ZND 14 vraag 22a = zoet en 22b = zuur
zāan (L414p Houthalen)
|
De room van de melk (de zaon?) [N 16 (1962)] || Het vette deel van de ongekookte melk dat boven komt drijven, als men de melk rustig laat staan. [N 6, 15a; N 16, 17; L 6, 15; L 14, 22; JG 1a, 1b, 2c; A 7, 15; A 39, 7a; Wi 53; Gwn 10, 1; monogr.] || room (vetlaag op melk) [ZND B2 (1940sq)] || room van de melk (het vette deel) [ZND 06 (1924)]
I-11, III-2-3
|
| 19588 |
roompot |
zaanpot:
zūnpǫt (L414p Houthalen)
|
Stenen pot waarin men de room bewaart. [N 12, 59; A 7, 15; JG 1d, 2c; monogr.]
I-11
|
| 34243 |
roomschotel |
teil:
tēl (L414p Houthalen),
tēlǝ (L414p Houthalen)
|
Aarden schotel waarin men de versgemolken melk enige tijd laat staan, totdat de room bovendrijft. Vergelijk ook het lemma ''aarden pot'' in wld II.8, blz. 25-26. [N 12, 60; JG 1c, 2c; add. uit N 5A (I]
I-11
|
| 18100 |
roos (rode uitslag) |
roos:
roes (L414p Houthalen)
|
hij heeft de roos (ziekte, rode uitslag, vooral in het gezicht; fr. érysipèle) [ZND 06 (1924)]
III-1-2
|
| 20084 |
roos (rosa) |
roos:
ruzn (L414p Houthalen)
|
rozen [RND]
III-2-1
|
| 34606 |
rosdoek |
roszak:
ros˱zak (L414p Houthalen)
|
Een onder de kar opgehangen doek waarin onder meer paardenvoer kan worden opgeborgen. [N 17, 84; A 26, 3a; monogr]
I-13
|
| 33923 |
roskammen |
roskammen:
rǫskamǝ (L414p Houthalen)
|
Met borstel en kam - zie het volgende lemma - reinigen. [N 8, 102]
I-9
|
| 26668 |
rosmolen |
mange (fr.):
ps. omgespeld volgens Frings.
mənēzi* (L414p Houthalen),
manège (fr.):
mǝnē.zi (L414p Houthalen)
|
De oudste machine die voor het dorsen werd gebruikt. Een paard leverde hier de drijfkracht. Algemeen wordt onder manège een constructie verstaan bestaande uit een vertikale as die door een horizontale boom, waar een paard is voorgespannen, in beweging wordt gebracht. Door middel van een kardan-koppeling wordt die draaiende beweging doorgegeven aan een horizontale as die door de wand van de schuur naar een machine werd geleid en deze aandrijfkracht leverde. In dit geval wordt door de rosmolen een trommel aangedreven waarin de halmen gedorst werden. Vergelijk ook het lemma ''rosmolen'' in de aflevering over de molenaarsterminologie, wld II,3, blz. 163.' [N 14, 7; JG 1a, 1b; monogr.] || dorsmachine: draaiend wiel met boom dat door een trekpaard wordt voortgedreven om de dorsmachine te doen werken [N 14 (1962)]
I-4, I-7
|