| 28136 |
waterdoorbraak |
doorbrok:
dørxbrǫx (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Eisden]),
waterdoorbrok:
wasǝrdørxbrox (Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
[Willem-Sophia])
|
Doorbraak van water in bijvoorbeeld een mijngang. [N 95, 893; monogr.]
II-5
|
| 28141 |
watergalerij |
watergalerij:
watergalerij (Q121p Kerkrade
[(Wilhelmina)]
[Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
zomp:
sompf (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Winterslag, Waterschei]),
zompf (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
zompstrek:
zompštrɛk (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Willem-Sophia])
|
Galerij die alleen dient voor het verzamelen, volgens de invuller uit Q 113 daarnaast ook voor de afvoer van mijnwater als uitbreiding van de schachtput (zie ook het lemma Schachtput). [N 95, 378; monogr.]
II-5
|
| 28142 |
watergoot |
zouw:
zǫw (Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
[Julia])
|
Open watergoot die beneden langs de zijwand van de steengang of galerij loopt. De goot ligt lager dan de rest van de vloer van de gang en wordt meteen bij het drijven ervan meegeschoten. [N 95, 787; N 95, 790; monogr.]
II-5
|
| 24273 |
waterhoen |
waterhoentje:
of waterhaantje?
wasserhónsje (Q121p Kerkrade)
|
waterhoen (33 rode bles en wit onder de staart, die vaak wordt opgewipt; algemeen [N 09 (1961)]
III-4-1
|
| 20484 |
waterige kost |
drinken:
drinkə (Q121p Kerkrade),
varkensvoer:
verkensvoor (Q121p Kerkrade)
|
slobber; Hoe noemt U: Waterachtig voedsel (zwans, zwadder, zwadderatie, slidder, slierp, slobber, slobbering) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 19510 |
waterketel, moor |
moor:
mur (Q121p Kerkrade),
waterketel:
wasserkessel (Q121p Kerkrade)
|
waterketel || waterketel van koper of ijzeren met hengsel en tuit (moor, meur) [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 21212 |
waterleiding |
waterleiding:
wasserlaitoeng (Q121p Kerkrade)
|
het stelsel van buizen waardoor drinkwater naar huizen geleid wordt [lei] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 24632 |
waterloot |
waterschot:
was’sersjaos (Q121p Kerkrade)
|
waterscheut
III-4-3
|
| 24641 |
watermunt |
pepermunt:
idiosyncr.
peffermunz (Q121p Kerkrade)
|
Watermunt (mentha aquatica 25 tot 90 cm groot. De plant is behaard; de stengels met bloemen aan de top; de bladeren zijn eivormig, ze zijn gesteeld, de bladrand is gezaagd of gekarteld; de bloemen staan in dichte kransen en zijn roodlila van kleur; de k [N 92 (1982)]
III-4-3
|
| 30082 |
waterpas |
waag:
wǫax (Q121p Kerkrade),
wagig:
wø̜̄ǝgix (Q121p Kerkrade),
waterwaag:
wasǝrwǫax (Q121p Kerkrade)
|
Gezegd van een muur wanneer deze tijdens de controle met de loodplank of het waterpas een horizontale stand vertoont. Wanneer een muur 'niet' waterpas was, werd in Q 121 gezegd: 'de muur is uit de waag' ('dǝ m ̇ūr e ̞s˱ ūs˱ dǝ wǫax'). [N 31, 10e; N 31, 10c; monogr.] || Instrument om te onderzoeken of iets horizontaal ligt of overal even hoog is. Het bestaat uit een houten of metalen lat waarin een glazen buis is aangebracht die zodanig met een vloeistof is gevuld dat er een luchtbel in overblijft. Wanneer de luchtbel zich binnen de op het glazen buisje aangebrachte merktekens bevindt, ligt het te meten voorwerp waterpas. Het glazen buisje werd in L 270 'waterpasglaasje' ('wātǝrpas˲glē̜skǝ') en in Q 121 'waterwaagglaasje' ('wasǝrwǫaxjlęǝsjǝ') genoemd. In Q 19 kende men ook een waterpas waarmee men horizontaal een meetpunt over een grotere afstand kon overbrengen. Men gebruikte dan een waterpas die aan een koord kon worden gehangen. Was het touw goed strak gespannen, dan kon men op dit licht waterpasje, bestaande uit een waterpasglas met luchtbel en een koperen omhulsel met twee oogjes of haakjes om het geheel aan een touw te hangen zien of een muur horizontaal was of met behulp van dit instrumentje iets zuiver waterpas uitzetten. Men noemde dit werktuig het 'waterpasje' ('wātǝrp'skǝ'). [N 30, 12a; monogr.; N 30, 12b add.]
II-9
|