| 29827 |
drieklezoor |
drie-/drijklezoor:
drijklǝžuǝr (Q111p Klimmen),
drie-/drijkwart(s)steen:
drikwartštęjn (Q111p Klimmen),
drie-/drijkwartbrik:
drijkwārt˱brek (Q111p Klimmen)
|
Driekwart deel van een metselsteen. De term drieklezoor kan volgens Coopman (pag. 34) ook worden gebruikt voor een stuk metselsteen dat de volle breedte maar slechts de helft van de lengte heeft. De drieklezoor wordt daarom ook wel halve steen genoemd. [N 31, 19b; monogr.]
II-8
|
| 22480 |
driekoningen |
driekoningen:
driekeuninge (Q111p Klimmen),
Driekueninge (Q111p Klimmen)
|
6 januari, Driekoningen [Dreikeunige, Koningen, dortiendach]. [N 96C (1989)]
III-3-3
|
| 27465 |
driepoot |
bok:
bok (Q111p Klimmen),
bǫk (Q111p Klimmen),
driepoot:
dripuǝt (Q111p Klimmen),
karbok:
karbǫk (Q111p Klimmen),
knecht:
knɛx (Q111p Klimmen)
|
IJzeren standaard met drie poten waarop men lange stukken ijzer kan laten rusten, bijvoorbeeld wanneer één uiteinde ervan in het smidsvuur wordt verhit. Zie ook afb. 2. [N 33, 236] || Steun die onder de schoot van de kar gezet wordt en die gebruikt wordt bij het oogsten en eventueel bij het smeren van de as. Voor de woordtypes knecht, kracht, wip, krik en hun samenstellingen is er overlap met de benamingen voor de karwip (zie dat lemma in wld II.11), een hefboom die ook gebruikt wordt bij het smeren van de as. [N 17, 80; JG 1d]
I-13, II-11
|
| 33662 |
dries |
dries:
drēš (Q111p Klimmen)
|
In onder andere de vragen N 14, 55 en L 19b, 3a is gevraagd naar de betekenis van dries. De antwoorden verschillen nogal van elkaar. De ene informant zegt dat dries een ø̄niet omheinde weiø̄ is, volgens de andere is dries een ø̄omheind stuk weilandø̄. De een noemt dries ø̄droge hoge weideø̄, de ander een ø̄laag stuk weilandø̄. Het kenmerk ø̄braakliggendø̄ scoort het hoogst. ø̄Met gras begroeidø̄ en ø̄onvruchtbareø̄ of ø̄minderwaardige grondø̄ zijn de daaropvolgende meest genoemde kenmerken. Op grond hiervan zou men dries als volgt kunnen defini√´ren: ø̄onvruchtbare, met gras begroeide grond die enige jaren braak ligt, voordat men ze bewerktø̄. Intussen kan men er wel schapen laten grazen. Van Dale (11de druk, blz. 661 s.v. dries) geeft als de eerste twee betekenissen ø̄braakliggende akkerø̄ en ø̄verarmd bouwland dat als (schapen)weide gebruikt wordtø̄. [N 14, 55; N 14, 52; N 14, 50a; N 14, 50b; N 6, 33b; L 19b, 3a; L 19b, 2aI; A 10, 4; Wi 15; RND 20; monogr.]
I-8
|
| 32844 |
driespansevenaar |
driespan:
drišpan (Q111p Klimmen)
|
Het grote, verstelbare koppelhout, waarmee een dubbel zwenghout (waaraan weer twee enkele) en een enkel zwenghout van achteren onderling verbonden worden, wanneer men drie paarden naast elkaar voor een zwaar akkerwerktuig moet spannen. Zie afb. 100. Mogelijk zijn enkele termen van toepassing op het geheel van zwenghouten voor een driespan. In de betrokken termen hieronder vertegenwoordigt het lid ''drie'' ook varianten van het type ''drij''. [JG 1b + 1d add.; N 11A, 105]
I-2
|
| 34094 |
driespeen |
driedemer:
dridē̜mǝr (Q111p Klimmen),
udder met drie demen:
ødǝr met dri dē̜mǝ (Q111p Klimmen)
|
Koeuier die slechts uit drie kwartieren melk geeft. Het is niet altijd goed aan te geven of de benamingen duiden op de koeuier met deze afwijking of op de koe met een dergelijke koeuier. [N 3A, 66] || Koeuier die slechts uit drie kwartieren melk geeft. Sommige woordtypen kunnen duiden op een koe die een uier met drie spenen heeft. [N 3A, 117]
I-11
|
| 18650 |
driesteek |
drietuit:
driŭĕ-tööt (Q111p Klimmen)
|
steek, hoed waarvan de (gedeeltelijke opgeslagen) luifel drie hoeken vertoont (bijv. een bepaalde priesterhoed) [drieteut, drietip, drejtik, tööt] [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 23811 |
drievuldigheidszondag |
drievuldigheidszondag:
Drievuldigheidszondig (Q111p Klimmen, ...
Q111p Klimmen)
|
De eerste zondag na Pinksteren, het feest van de H. Drieëenheid of Drievuldig-heid, Drievuldigheidszondag. [N 96C (1989)]
III-3-3
|
| 18866 |
driftig |
gauw kwaad:
gaw koid (Q111p Klimmen),
kort van verzen:
kort va vaesje (Q111p Klimmen),
kort va vêsje (Q111p Klimmen),
kortaangebonden:
kort aagebónge (Q111p Klimmen)
|
driftig [SGV (1914)] || vervuld van plotselinge woede of ongeduld [duftig, koppig, kort aangezet, haastig, krikkel] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 17939 |
driftig lopen |
in een carr? lopen:
in enne karree loupe (Q111p Klimmen),
stevelen:
sjtieëvele (Q111p Klimmen),
vegen:
vaege (Q111p Klimmen)
|
lopen: driftig lopen [op ne staog loope] [N 10 (1961)]
III-1-2
|