| 19235 |
opnieuw beginnen |
herbeginnen:
hèrbeginnen (Q088p Lanaken),
opnieuw beginnen:
opnø͂ͅə bəginnə (Q088p Lanaken),
optenieuw beginnen:
oei als in franse oeil
obbənoei bəgeͅnnə (Q088p Lanaken)
|
opnieuw beginnen: veel dialecten kennen nog andere woorden dan opnieuw [ZND 40 (1942)]
III-1-4
|
| 33145 |
opnieuw wannen |
triēren:
triērǝ (Q088p Lanaken)
|
Als men uit het gezuiverde graan het beste zaad wil halen dat zal dienen als zaaigraan, moet men opnieuw wannen. Men draait de wanmolen dan vlug rond zodat al het fijnere graan wegvliegt. Soms gebeurt dit niet met de wanmolen, maar door het graan te zeven; zie het lemma ''zeven met de handzeef'' (6.3.11). De omschrijvende opgaven met behulp van het heteroniem van het lemma wannen, zoals nog eens doordraaien, of voor de tweede keer doorjagen, zijn hier niet opgenomen. [JG 1a, 1b -gedeeltelijk-]
I-4
|
| 32928 |
opper |
huist:
hū.s (Q088p Lanaken)
|
De grootste soort hooihoop in het veld. [N 14, 112 en 111 add.; JG 1a, 1b, 2c; A 10, 20; A 16, 3b; A 42, 20b; L 38, 38b; monogr.]
I-3
|
| 31429 |
opruimer, ruimijzer, handspitsboor |
ruimer:
rø̜jmǝr (Q088p Lanaken),
spitsboor:
spets˱bōr (Q088p Lanaken)
|
In het algemeen een werktuig om geboorde gaten ruimer te maken of te zuiveren. Er bestaan verschillende uitvoeringen van het ruimijzer. Vaak is het uitgevoerd als een lange, priemvormige, piramidale staaf van gehard staal. De doorsnede van het werktuig is dan meestal vijfhoekig, maar er bestaan ook kortere, kegelvomige ruimijzers waarin verschillende, naar de top toe lopende groeven gevijld zijn, die een snijdend effect veroorzaken. De opruimer kan in de boormachine worden gespannen met of de hand worden gedraaid. In het laatste geval wordt het werktuig dan soms geplaatst in een wringijzer, een staaf met in het midden een vierkant, verstelbaar gat. Zie ook afb. 131. [N 33, 136; N 33, 144; N 33, 163; N 33, 337; N 64, 64; N 66, 17f; monogr.]
II-11
|
| 33152 |
opstapelen van graanzakken |
op een hoop leggen:
ǫp nǝn ōp lęgǝ (Q088p Lanaken),
opeenleggen:
ǫpęi̯nlęgǝ (Q088p Lanaken),
ophopen:
ǫphǫu̯pǝ (Q088p Lanaken)
|
Zakken met graan op een hoop zetten. [L 27, 24]
I-4
|
| 33078 |
opsteken van de schoven |
opsteken:
ǫpstē̜.kǝ (Q088p Lanaken)
|
Het op de oogstkar laden van de gedroogde schoven. Dit gebeurt door twee personen, de één, de opsteker (zie het lemma ''opsteker'', 5.1.4) steekt de schoven met een oogstgaffel van het hok naar de kar omhoog, waar de ander, de tasser (zie het lemma ''tasser op de wagen'', 5.1.5) de schoven aanneemt en in lagen (zie het lemma ''laag schoven op de wagen'', 5.1.7) op de oogstkar tast. Vergelijk ook het lemma ''hooi opladen'' (5.1.5) in aflevering I.3.' [JG 1a, 1b, 2c; monogr.]
I-4
|
| 33730 |
optilbaar hek |
barrier:
brēr (Q088p Lanaken)
|
Het niet draaiend maar uitneembaar hek aan de ingang van een wei. [N 14, 68b; A 25, 5e; monogr.]
I-8
|
| 17900 |
optillen |
heffen:
in kaartspel
høfə (Q088p Lanaken),
oplichten:
opluchten (Q088p Lanaken),
opløchte (Q088p Lanaken),
òpl"Xtə (Q088p Lanaken),
oppakken:
oppakken (Q088p Lanaken)
|
dat kan ik opheffen [ZND 26 (1937)] || optillen [RND]
III-1-2
|
| 26361 |
optrekken, opdraaien |
optrekken:
ǫptrękǝ (Q088p Lanaken),
trekken:
trękǝ (Q088p Lanaken)
|
De sluis openen met behulp van een hefboom of een winde. In het eerste geval spreekt men in het algemeen van optrekken, in het tweede geval van opdraaien of opendraaien. Volgens Coenen (pag. 47) gebeurde het opdraaien ɛs avonds, het afdraaien ɛs morgens. Zie ook het lemma ɛaflaten, afdraaienɛ.' [Vds 42; Jan 43; Coe 29; Grof 59; monogr.]
II-3
|
| 34000 |
optuigen |
aankleden:
ānklęi̯ǝ (Q088p Lanaken)
|
Een trekpaard van het nodige trektuig voorzien. Men zet het hoofdstel op het hoofd van het paard, plaatst het haam om zijn nek, legt het schoftzadel op zijn rug en doet het achterhaam aan. Tenslotte gespt men de verschillende delen aan elkaar. [JG 1b; N 8, 97a; monogr.]
I-10
|