| 19652 |
uit de as gezeefde kolen |
oudding:
aait dink (Q088p Lanaken)
|
Hoe heet het overblijfsel van verbrande kolen dat nog eens kan branden ? [ZND 42 (1943)]
III-2-1
|
| 32709 |
uiteenploegen |
uitereenploegen:
utǝręi̯.n[ploegen] (Q088p Lanaken)
|
Manier van ploegen (met een "enkele" ploeg), waarbij de voren in de richting van de zijkanten van de akker worden omgekeerd. Nadat men aan een van beide zijden de eerste voor heeft geploegd, laat men de ploeg slepend over de wendakker gaan naar de andere zijde, om daar de tweede voor te ploegen. Via de andere wendakker verplaatst men zich weer naar de overzijde. Achtereenvolgens ploegt men nu de 3e voor tegen de Ie, de 4e tegen de 2e, enz. Terwijl de sleepweg van de ploeg over de wendakkers steeds korter wordt, komen de beide voren dichter bij elkaar te liggen, totdat zij midden op de akker bij elkaar komen en daar een greppel of laagte vormen. Voor de termen aanschieten op de reen en op de reen beginnen zie men ook het lemma de eerste voor ploegen, onder C. [N 11, 48; N 11A, 121a; JG 1a + 1b; A 33, 1a + b; monogr.]
I-1
|
| 34189 |
uiterontsteking, mastitis |
scheut op de uier:
šø̄t op dǝn ø̜i̯ǝr (Q088p Lanaken)
|
Door het feit dat de natte spenen (melk) een geschikte voedingsbodem vormen voor bacteriën en door de plaats van de uier (mest en vuil) is de kans op infectie groot. Streptococcen zijn de belangrijkste ziekteverwekkers. Bij een acute ontsteking is de uier gezwollen, pijnlijk en rood. De melk is meestal waterachtig en bevat vlokjes. Bij slepende gevallen vertoont de uier plaatstelijk knobbels en verhardingen. De melk ziet er meestal normaal uit (Berns, blz. 118). Zie ook wbd I.3, blz. 461. [N 52, 5a; A 48A, 10a; monogr.]
I-11
|
| 26470 |
uitgesleten |
versleten:
vǝrslē.tǝ (Q088p Lanaken)
|
Uitgesleten, gezegd van een steenbus. [Vds 123; Jan 134; Coe 113; Grof 134]
II-3
|
| 17854 |
uitglijden |
uitschampen:
oetchaampe (Q088p Lanaken),
utšāmpə (Q088p Lanaken),
ūtšampə (Q088p Lanaken)
|
uitglijden [ZND 24 (1937)]
III-1-2
|
| 31285 |
uitgloeien |
ontlaten:
ontlaten (Q088p Lanaken)
|
Een bewerking die door de koperslager wordt uitgevoerd tussen de koude bewerkingen van het metaal met behulp van de diverse hamers en ander gereedschap. Bij het uitgloeien wordt het koper verhit om het weer zijn oorspronkelijke zachtheid en smeedbaarheid terug te geven. [N 66, 29]
II-11
|
| 26578 |
uithalen |
uitkappen:
u.tkapǝ (Q088p Lanaken)
|
Algemene benaming voor het uitkappen van de groeven van een molensteen. Zie voor meer specifieke handelingen bij het uitkappen van de groeven de lemmata ɛbreed scherpenɛ, ɛhol scherpenɛ, ɛdiep scherpenɛ enzovoorts.' [Vds 222; Jan 201; Coe 175; Grof 205]
II-3
|
| 28972 |
uithalen van de doorslagsteken |
uittrekken:
ūttrękǝ (Q088p Lanaken)
|
Het verwijderen van de doorslagsteken. [N 59, 51b]
II-7
|
| 32967 |
uitkomen |
uitkomen:
ū.tko.mǝ (Q088p Lanaken)
|
Het boven de grond uitkomen van het gekiemde zaadkorreltje. [JG 1a, 1b; monogr.; add. uit S 17]
I-4
|
| 21391 |
uitleggen |
(zoom) uitlaten:
ūtlǭtǝ (Q088p Lanaken)
|
Een kledingstuk langer of ruimer maken door onderaan een zoom uit te leggen. [N 59, 191; N 62, 23b; MW]
II-7
|