| 18914 |
ijverig |
naarstig:
nieërstig (L289b Leuken),
naasterig:
neesterig (L289b Leuken)
|
ijverig || vlijtig
III-1-4
|
| 25134 |
ijzel, bevroren neerslag |
ijzel:
iezel (L289b Leuken),
iêsel (L289b Leuken)
|
ijzel || ijzel, onderkoelde regen waarvan de straten spiegelglad worden [heezel, hijzel] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 25157 |
ijzelen |
ijzelen:
iêsele (L289b Leuken),
’t iezeltj (L289b Leuken)
|
ijzelen [N 22 (1963)] || ijzelen, bevriezen van neerslag
III-4-4
|
| 32907 |
ijzeren gaffel, oogstgaffel |
gaffel:
gafǝl (L289b Leuken)
|
Twee- of drietandige ijzeren vork, met lange, enigszins gebogen tanden en een lange houten steel, gebruikt om hooi of korenschoven op te steken en op de wagen te laden. Zie afbeelding 10, b. Voor het voorkomen van de term riek en van varianten van het type gāfel, zie de toelichting bij het lemma ''houten gaffel''. Voor de fonetische documentatie van het woorddel (hooi) zie het lemma ''hooi''.' [N 18, 27; JG 1a, 1b; A 28, 2; L 1 a-m; L 16, 18a; L B2, 241; Lu 6, 2; S 9; Wi 3; Av 1 III 5a, b; monogr.]
I-3
|
| 33613 |
in de moestuin werken |
hoven:
hove (L289b Leuken)
|
[N P (1966)]
I-7
|
| 32711 |
in panden ploegen |
op bedden ploegen:
ǫp˱ będǝ plōgǝ (L289b Leuken
[(voornamelijk in de tuinbouw)]
),
op voren ploegen:
ǫp ˲vōrǝ plōgǝ (L289b Leuken
[(voornamelijk in de tuinbouw)]
)
|
Panden zijn delen van een akker van gelijke of ongelijke grootte. Men ploegde in panden met name in de herfst. Ook in de tuinbouw is het gebruik bekend. Bij het ploegen in panden ontstaat er meestal een rug in het midden en in elk geval een diepe voor aan de zijkanten van het pand. Men ploegde een akker in panden a) als hij laaggelegen of vochtig was en - indien vlak geploegd - het overtollige water niet kwijt kon worden, b) als men er verschillende gewassen op wilde verbouwen, c) als de akker erg breed was en er dus bij de normale manier van ploegen veel tijd en arbeid verloren ging met het slepen over de lange wendstroken, d) als men te weinig mest had (in arme streken) om de akker in één keer te kunnen ploegen. Het ploegen in panden gebeurde meest met een niet-wentelbare of niet-keerbare ploeg. [N 11A, 130b; N 11, 48 + 49 + 53 add.; JG 1b + 1c + 2c add.; A 33, 1 + 16b add.; monogr.]
I-1
|
| 20252 |
in verwachting zijn |
aantellen:
aantelle (L289b Leuken),
uittellen:
oettelle (L289b Leuken),
uuttelle (L289b Leuken)
|
in verwachting zijn || in vewachting zijn
III-2-2
|
| 17701 |
ingewanden |
ingewanden:
ingewande (L289b Leuken)
|
ingewanden [N 10a (1961)]
III-1-1
|
| 33017 |
ingezaaid land |
toe:
tǫu̯ (L289b Leuken)
|
Wat men zegt van een akker wanneer alle bewerkingen tot en met het inzaaien verricht zijn. Zie ook het lemma ''pletplank, treedplankje'' in aflevering I.2, blz. 168. Het lemma bevat bijvoeglijke naamwoorden (attributief of predicatief gebruikt: ''ingezaaid land'' en ''het land is ingezaaid''), en, achterin, enkele zelfstandige naamwoorden en zegswijzen. [N 11A, 133b; N M, 25; monogr.]
I-4
|
| 33030 |
inkappen, eerste slagen maken met de zicht |
inmaaien:
in[maaien] (L289b Leuken),
inslaan:
enslǭn (L289b Leuken)
|
De eerste slagen met de zicht maken in een aan te maaien akker en tevens het uitvoeren van de "eerste fase" van de zichtbehandeling; zie de algemene toelichting van deze paragraaf. De terminologie wordt soms ook gebruikt voor het maken van de eerste gang voor de maaimachine; dit wordt uitdrukkelijk vermeld in K 316, L 270, 294, 320c, 355, 360, 372, 419, 420, 432, P 186, Q 99*, 121c, 197, 197a. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel [maaien], zie het lemma ''maaien'' (3.1.1) en de klankkaart (kaart 7) in aflevering I.3. [N 15, 16j; JG 1a, 1b, 1c, 1d, 2c; A 23, 16.2; L 48, 32.2; Lu 1, 16.1a; monogr.; add. uit N 15, 16f]
I-4
|