| 18906 |
handig |
handig:
hènəg (P047p Loksbergen),
rap:
ràp (P047p Loksbergen),
vinnig:
vinəg (P047p Loksbergen)
|
goed met de handen terecht kunnend; gemakkelijk en snel iets met de handen kunnen maaken [handig, mieg, erg, snel] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 34566 |
handkar |
stootwagel:
stuǝtwāgǝl (P047p Loksbergen)
|
Tweewielige kar die men met de handen voortduwt of trekt. Deze kar heeft twee bomen en zijplanken. [N 17, 15a; N G, 51; JG 1a + 1b; A 42, 4; monogr.]
I-13
|
| 31440 |
handschaar |
ijzerscheer:
ē̜jǝzǝrsxē̜r (P047p Loksbergen),
plaathandscheer:
plōthantsxē̜r (P047p Loksbergen),
plaatscheer:
plōtsxījǝr (P047p Loksbergen)
|
In het algemeen een handschaar voor het knippen van plaatmateriaal, banden, draad, etc waarmee vooral een rechte snede wordt gemaakt. Zie ook het lemma "handschaar voor boogvormige sneden". Voor zover door de informant opgegeven, wordt achter de betreffende plaatscode met behulp van een letter verwezen naar de verschillende scharen uit afb. 137. [N 33, 244; N 33, 265; N 64, 3a; N 66, 4a; monogr.]
II-11
|
| 18256 |
handschoen |
haas:
hāsə (P047p Loksbergen)
|
handschoen - een paar handschoenen [ZND 01u (1924)]
III-1-3
|
| 31209 |
handvatring |
versterkingsring:
vǝrstęrkeŋsreŋk (P047p Loksbergen)
|
Kleine metalen band aan het einde van het handvat van een werktuig om het splijten van het hout te verhinderen. [N 33, 251]
II-11
|
| 19566 |
handveger, stoffer |
bezem:
bɛsəm (P047p Loksbergen),
borstel:
bøͅstəl (P047p Loksbergen)
|
handveger [ZND 02 (1923)]
III-2-1
|
| 25056 |
handvol |
grob:
jròp (P047p Loksbergen),
handvol:
hànfəl (P047p Loksbergen)
|
de hoeveelheid die men in een hand kan nemen [haffel, handvol, grap, grop] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 33006 |
handvol -bij het zaaien |
grob:
grop (P047p Loksbergen),
handvol:
hafǝl (P047p Loksbergen)
|
Strikt genomen lopen twee begrippen dooreen: de handvol zaaigoed die de zaaier telkens uit het zaaikleed of de zaaibak neemt om deze uit te strooien, en de hoeveelheid die men, dan vaak met twee handen tegelijk, op kan nemen om de zaaibak te vullen; dit laatste is eigenlijk grob of hoopsel; wanneer beide woorden werden opgegeven, is bij het laatste type opgenomen dat het om twee handen gaat. Ontegenzeglijk wordt grob ook gebruikt voor de handvol bij het zaaien. Zie de toelichting bij het lemma ''met de volle hand -zaaien'' (2.12). [JG 1a, 1b; Wi 51; monogr.]
I-4
|
| 29809 |
handvormsteen |
handgevormde:
hant˲gǝvørǝmdǝ (P047p Loksbergen)
|
Volledig met de hand bewerkte en gevormde baksteen. Tegenwoordig verstaat men onder een handvormsteen ook een steen die op dezelfde wijze wordt gevormd als de handsteen vroeger, maar waarbij de bewerkingen volledig of gedeeltelijk machinaal gebeuren - Schuddinck, pag. 108. [N 30, 52b; N 98, 161; monogr.]
II-8
|
| 33147 |
handzeef |
zift:
zęft (P047p Loksbergen)
|
De grove zeef waarmee het zaaigraan wordt gewonnen. Er komen twee hoofdtypen voor: de ronde handzeef van ongeveer 80 cm doorsnede met een opstaande rand van ongeveer 10 tot 15 cm. Ouder is wel de rechthoekige houten bak met een bodem van gaas (heel vroeger van fijne gevlochten wilgetenen) die aan een koord werd opgehangen aan een balk in de schuur. In Haspengouw is dit type het oorsponkelijke. In Oost-Haspengouw noemt men het de ries; ook bij het type wan in West-Haspengouw wordt uitdrukkelijk door de zegslieden vermeld dat het hier om een grote vierkante graanzeef gaat. Zie afbeelding 15. Bij het type zij, zijg daarentegen vermeldt men dat dit woord doorgaans de keukenzeef aanduidt, of de vergiet, gebruikt voor melk en soep. [N 14, 38b, 41a, 42a, 43a en 44; JG 1a, 1b, 1c, 2c; L 8, 118; S 45; monogr.]
I-4
|