| 19566 |
handveger, stoffer |
handveger:
hanjtjvaiger (L332p Maasniel, ...
L332p Maasniel),
letterlijk overgenomen stoffer
hantjvae.ger (L332p Maasniel)
|
borstel; inventarisatie benamingen; betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] || het voorwerp waarmee vloeren en vloerkleden stofvrij worden gemaakt met stugge haren [DC 15 (1947)] || het voorwerp waarmee vloeren en vloerkleden stofvrij worden gemaakt met zachte haren [DC 15 (1947)]
III-2-1
|
| 25056 |
handvol |
handvol:
handj vol (L332p Maasniel)
|
de hoeveelheid die men in een hand kan nemen [haffel, handvol, grap, grop] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 32934 |
handvol hooi, pluk hooi |
tuisje:
tȳškǝ (L332p Maasniel)
|
De kleine hoeveelheid hooi die men met de handen kan oppakken. Soms wordt uitdrukkelijk onderscheid gemaakt tussen de pluk hooi die men in de hand pakt en de hoeveelheid die men in de armen kan nemen, bij voorbeeld in L 295: een "tuske" is zoveel als men in de handen kan nemen, en een "ervel" is zoveel als men in de armen kan nemen; in Q 200, 247 en 247a is dit respectievelijk een "floes" en een "wis". Soms geven diminutiva aanleiding tot klankschilderende woorden; ze staan achter in het lemma bijeen. [N 14, 116; N 14, 131 add.; monogr.]
I-3
|
| 33147 |
handzeef |
zeef:
zēf (L332p Maasniel)
|
De grove zeef waarmee het zaaigraan wordt gewonnen. Er komen twee hoofdtypen voor: de ronde handzeef van ongeveer 80 cm doorsnede met een opstaande rand van ongeveer 10 tot 15 cm. Ouder is wel de rechthoekige houten bak met een bodem van gaas (heel vroeger van fijne gevlochten wilgetenen) die aan een koord werd opgehangen aan een balk in de schuur. In Haspengouw is dit type het oorsponkelijke. In Oost-Haspengouw noemt men het de ries; ook bij het type wan in West-Haspengouw wordt uitdrukkelijk door de zegslieden vermeld dat het hier om een grote vierkante graanzeef gaat. Zie afbeelding 15. Bij het type zij, zijg daarentegen vermeldt men dat dit woord doorgaans de keukenzeef aanduidt, of de vergiet, gebruikt voor melk en soep. [N 14, 38b, 41a, 42a, 43a en 44; JG 1a, 1b, 1c, 2c; L 8, 118; S 45; monogr.]
I-4
|
| 33909 |
hanetred |
krampetrekker:
krampǝtrękǝr (L332p Maasniel)
|
Krampachtige beweging van de achterbenen. Het paard gaat als een haan en trekt bij het lopen één of beide achterbenen krampachtig op. Als paarden met deze afwijking een tijdje gestaan hebben, zijn ze erg stijf in de achterpoten. Vgl. het lemma ''krampig'' (7.14). Krampigheid en hanetred worden beschouwd als gebreken die verborgen kunnen blijven.' [A 48A, 40; N 8, 90c]
I-9
|
| 19373 |
hangslot |
hangslot:
hangsjlao.t (L332p Maasniel),
hangsjlaot (L332p Maasniel)
|
hangslot [N 07 (1961)]
III-2-1
|
| 18979 |
hansworst |
hansworst:
hanswòrs (L332p Maasniel)
|
iemand die zich belachelijk aanstelt [hanswordt, polichinelle] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 25147 |
hard waaien |
boezen:
boeze (L332p Maasniel, ...
L332p Maasniel),
hel waaien:
hel wejje (L332p Maasniel)
|
hard waaien [boezen] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 25027 |
hard, luid |
hel:
helle (L332p Maasniel)
|
hard klinkend [hard, luid] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 33684 |
harde, lastige grond |
bendige grond:
bɛnjegǝ gront (L332p Maasniel),
taaie grond:
tɛjǝ gront (L332p Maasniel),
vliezengrond:
vlēsǝgront (L332p Maasniel),
zware:
šwǭrǝ (L332p Maasniel)
|
Harde, zware grond die moeilijk te bewerken is. [N 27, 33; R 3, 6; A 10, 4; monogr.]
I-8
|