e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... dialect=Q095p plaats=Maastricht

Overzicht

Gevonden: 8094

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kuipersbies, -lis lis: lęs (Maastricht), lęš (Maastricht) De plant uit de cypergrassenfamilie (Scirpus) die tussen de bodemplanken en tussen kroos en bodem van vaten wordt aangebracht om deze waterdicht te maken. De biezen worden voor gebruik geweekt, gekloofd en van het merg ontdaan. De kieren in een vat worden met biezen gedicht, gaatjes worden met biezenpropjes gesloten. Zie ook het lemma ɛpropje biezenɛ. In een deel van het onderzoeksgebied wordt vooral de lis als dichtingsmateriaal gebruikt. Het wnt VIIII, kol. 521 geeft s.v. (kuiper) de samenstelling (kuiperslisch) als benaming voor de gele lis (Iris Pseudacorus) en vermeldt daarbij dat de bladeren van deze plant als dichtingsmiddel tussen de duigen van vaten worden gestoken.' [N E, 39b; N E, 54a; monogr.] II-12
kuipersgereedschap kuipersgereedschap: kȳpǝrs˲gǝręjtšap (Maastricht) De algemene benaming voor al het gereedschap van de kuiper bij elkaar. [monogr.; A 32, 1 add.] II-12
kuipershamer, drijfhamer kuipershamer: kȳpǝrshāmǝr (Maastricht) De metalen hamer met korte steel waarmee de kuiper de sluitbanden en de definitieve banden van een vat vastslaat. De drijfhamer wordt samen met de drijver en de zethamer gebruikt. Zie ook de lemmata ɛdrijverɛ en ɛkuiperszethamerɛ. In Gennep (L 164) en Roermond (L 329) sloeg men niet met een drijfhamer, maar met de achterzijde van de dissel op de drijver.' [N E, 26a; N E, 45c] II-12
kuipersvijs vaterwinde: vātɛrw ̇en (Maastricht), winde: wen (Maastricht) Algemene benaming voor een werktuig waarmee de duigen aan de onderkant van het vat naar binnen worden gebogen. Het bestaat uit een kabel die om de duigen wordt geslagen en door middel van een schroef of draaispil wordt aangespannen. Zie ook afb. 217. [N E, 29; monogr.] II-12
kuiperszethamer zethamer: zęthāmǝr (Maastricht  [(met steel)]  ) De metalen drijver met steel waar de kuiper met de kuipershamer of met de achterkant van de dessel op slaat om de sluitbanden en de definitieve banden van een vat aan te drijven. In de kop van de kuiperszethamer is een gleuf aangebracht die ervoor zorgt dat hij makkelijk op de band gezet kan worden. Zie ook afb. 216. [N E, 26b; N E, 45c] II-12
kuis, ingetogen ingetogen: ingetoge (Maastricht), kuis: kuis (Maastricht), maagd: maag (Maastricht), modeste (fr.): medès (Maastricht), onschuldig: oonsjuldig (Maastricht), rein: rein (Maastricht), zuiver: zuuver (Maastricht, ... ), zuuvər (Maastricht), zuver (Maastricht, ... ) kuis, zuiver [N 96D (1989)] || kuis; rein van zeden; maagdelijk; ingetogen; zich onthoudend van zinnelijk genot [kuis, kies, zuiver] [N 86 (1981)] III-2-2
kuisheid kuisheid: kuisheid (Maastricht), zuiverheid: zuuverheid (Maastricht, ... ) Kuisheid, zuiverheid. [N 96D (1989)] III-3-3
kuit eierkuit: Endepols  eier kuut (Maastricht), kuit: knēj (Maastricht), kuut (Maastricht, ... ), kūūt (Maastricht), kūüt (Maastricht), ky:t (Maastricht), kyt (Maastricht), kü:t (Maastricht), Endepols  kuut (Maastricht), kuut-sjete (Maastricht), ideosyncr.  kuit (Maastricht), WBD/WLD  kuut (Maastricht), kūūt (Maastricht, ... ), WLD  kuut (Maastricht), kūūt (Maastricht) Hoe noemt u de eierstokken met eieren of de afgezetten massa eieren van vrouwelijke vissen (kuit, kiet, schot, zaad, schodder, krellekeskuit) [N 83 (1981)] || kuit (van een been) [ZND 01 (1922)], [ZND m] || kuit (van het been) [ZND 01u (1924)] || kuit (wade) [DC 01 (1931)] III-1-1, III-4-2
kuitbroek kniebroek: kneebrook (Maastricht, ... ), twijfelaar: twiefeleer (Maastricht) een kuit- of kniebroek [N 59 (1973)] || kuitbroek of kniebroek (vero) waarvan de pijpen juist onder de knieën werden dichtgebonden [N 23 (1964)] III-1-3
kundig bedreven: bedreve (Maastricht), bekwaam: bəkwōͅwm (Maastricht) een vaardigheid goed geleerd hebben [mannen, meester geraken] [N 85 (1981)] || kundig [ZND 01 (1922)] III-1-4