e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... plaats=Maastricht

Overzicht

Gevonden: 8094

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
stremsel stremsel: stręmsǝl (Maastricht) Het zuur dat bij de melk wordt gevoegd om het te laten stollen. [A 7, 26; N 3E (II] I-11
streng hel: hel (Maastricht, ... ), helle (Maastricht), hèl oordeilend (Maastricht), keihel: keij hel (Maastricht), star: star (Maastricht), strang: strāŋk (Maastricht), streng: sjtréng (Maastricht), streng (Maastricht, ... ), strèn-g (Maastricht), strèng (Maastricht), strɛŋ (Maastricht), strengetje: streŋskǝ (Maastricht), wrong: vrø̄ŋk (Maastricht), zich op zijn stuk houden: ziech op ze stök hawwe (Maastricht) Een streng garen, een gewonden en veelal ineengedraaide bundel waarin garen in de handel komt. De woordtypen lood, half lood, loodje en onsje duiden op een bepaalde hoeveelheid gewicht garen. [N 62, 56c; L 7, 58; L 28, 14; Gi 1.IV, 25; MW; S 36; monogr.] || niet toegevend, weinig vrijheid veroorlovend, stipt oordelend volgens wet of voorschrift [strak, streng, hard] [N 85 (1981)] || streng II-7, III-1-4
streng garen [cf. wld ii.7: 24-25] knot: groot  knot (Maastricht), strang: ene strāānk (Maastricht), strānk (Maastricht), streng: streng (Maastricht, ... ), strengetje: klein  strengske (Maastricht), wrong: #NAME?  ene vrūnk (Maastricht), (wrong)  vroonk (Maastricht) Aantal te samen gedraaide of gewonden bundel draden waarin garen in de handel komt (streng, streen, kluit) [N 79 (1979)] || Het wollen breigaren wordt in strengen verkocht: hoe heet zo een streng garen? [ZND 28 (1938)], [ZND m] III-1-3
strengbeugels schakels: schakels (Maastricht) Beugels die de strengen met het haam of het borsttuig verbinden. Als deze verbinding uit haken bestaat, spreekt men van strenghaken (zie lemma Strenghaken). Een aantal informanten maakt in de benaming voor dit verbindingsstuk echter geen onderscheid tussen haken en beugels. De benamingen die voor haken én beugels in het algemeen zijn opgegeven, werden hier voorop geplaatst. [N 13, 59a] I-10
strengen klinken: kleŋkǝ (Maastricht) Kettingen of touwen waarmee een paard de kar of wagen trekt. Het ene uiteinde ervan zit aan de trekhaken van het haam of van het borsttuig vast, het andere aan de voorste schei of aan een haak in de berrie van de kar of wagen. De benamingen voor strengen die uit touw vervaardigd zijn, werden achteraan geplaatst. Bij het woordtype strengen is niet altijd mogelijk uit te maken of de opgegeven dialectvariant enkelvoud of meervoud is. Het lemma Veldstrengen, dat zijn strengen waarmee een paard een akkerwerktuig voorttrekt, is al eerder behandeld in WLD I, afl. 2, p. 178. [JG 1a, 1b, 2a, 2b, 2c; N 13, 57, 58a en 58b] I-10
strenghaken haken: (enk)  hǭk (Maastricht) Haken die de strengen met het haam of het borsttuig verbinden. Zie ook opmerking onder het lemma Strengbeugels. [N 13, 59b] I-10
strepen maken op het deegbrood kerven: kɛrvǝ (Maastricht), snijden: snęjǝ (Maastricht) Met een mes of iets dergelijks strepen trekken op het deegbrood. Zie afb. 21. [N 29, 43; monogr.] II-1
strijkbord, riester riester: rēi̯stǝr (Maastricht) Het strijkbord, riester of rooster is het op de ploegschaar volgend ijzeren (vroeger houten) blad, dat de grond die door kouter en schaar is losgesneden, omkeert en in de vorige voor schuift. Men zie ook de toelichting bij het lemma ploegschaar. [A 26, 6; Lu 4, 6; JG 1a + 1b; N 11, 31.I.a; N 11A, 85d + 87b + 88b + 89c; monogr.] I-1
strijker strijker: strī.kǝr (Maastricht) Paard dat de poten te dicht bij elkaar zet en tijdens het gaan met de enkels tegen elkaar wrijft, waardoor vooral verwondingen aan de kogel (zie het lemma ''kogel'' 3.5.6) kunnen ontstaan. Vgl. het lemma ''haarenkelen'' (5.26). [N 8, 84d] I-9
strijkijzer amerenijzer: dat n.l. ¯s zomers met \"aomere\"werd verwarmd  aomere-iezer (Maastricht), strijkijzer: striekiezer (Maastricht, ... ), ( 2 x lang )  striekiezer (Maastricht), Bekend voorwerp om ermee linnen enz, te strijken ¯t striekiezer is gleujetig heit, verbran dich neet èllektriese striekiezers en striekiezers mèt aomere  striekiezer (Maastricht) strijkijzer || Werktuig om linnengoed mee te strijken (strijkijzer, ijzer, strijkbout) [N 79 (1979)] III-2-1