34061 |
vaars |
rind:
rent (Q095p Maastricht),
vaars:
vērs (Q095p Maastricht),
vē̜rs (Q095p Maastricht),
vaarsje:
vērskǝ (Q095p Maastricht)
|
Jonge koe van ongeveer twee jaar die nog geen kalf heeft gehad of voor de eerste maal kalft. [JG 1a, 1b; A 2, 38; A 4, 11; Gwn V, 6; L 8, 27; L 20, 11; R 3, 37; S 38 en 49; Wi 16; monogr.; add. uit N 3A, 20]
I-11
|
19492 |
vaatdoek |
potdoek:
potdook (Q095p Maastricht),
poͅt˂dōk (Q095p Maastricht),
haol de potdook oet ¯t keukensje en veeg ¯m de unnesajs van ze geziech
potdook (Q095p Maastricht),
schotelplag:
sjotelplak (Q095p Maastricht),
šō.təlplak (Q095p Maastricht),
Mèt ¯nen awwe vèttige sjotelplak de teleure zuver make
sjotelplak (Q095p Maastricht)
|
potdoek || schoteldoek || vaatdoek [ZND m] || zo vet als een vaatdoek (schoteldoek) [ZND 08 (1925)]
III-2-1
|
25303 |
vaatje, maat van 250 liter |
okshoofd:
= 6 ankers is ± 232 l.
1 okshoofd wijn (Q095p Maastricht),
vaatje:
veetsje (Q095p Maastricht)
|
de maat die een inhoud aangeeft van 250 liter [kwartje, meuken, okshoofd, vaatje] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
25283 |
vadem, maat van uitgestrekte armen |
reik:
rèkke (Q095p Maastricht),
vadem:
vaom (Q095p Maastricht)
|
de maat die de afstand aangeeft tussen de rechter en de linkerhand bij zijdelings uitgestrekte armen (± 1,7m-1,9m) [rek, vadem, vaam] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
28963 |
vademen |
(de/een) naald(e) invamen:
dǝ nǭlt envēmǝ (Q095p Maastricht),
ǝn nǭ(l)jǝ envēmǝ (Q095p Maastricht),
door een oog van een naalde invamen:
dōr ǝ ǫwx vān ǝn nǭljǝ envēmǝ (Q095p Maastricht),
invamen:
envēmǝ (Q095p Maastricht),
invamen (Q095p Maastricht),
ēŋvēmǝ (Q095p Maastricht),
vamen:
vēmǝ (Q095p Maastricht)
|
Een draad door het oog van een naald halen. In dit lemma zijn de objecten draad, garen, draad garen, vaam, vaam garen niet gedocumenteerd. [N 59, 68; N 62, 10; L 8, 29; L B1, 76; MW; monogr.]
II-7
|
20330 |
vader |
mon pre (fr.):
mompeer (Q095p Maastricht),
mónpeer (Q095p Maastricht),
mon père
mómpeer (Q095p Maastricht),
oude:
over hem
au̯ə (Q095p Maastricht),
ouweheer:
alleen gezegd door aanstellerige jonge mensen
au̯ən hīr (Q095p Maastricht),
cf. ,"Groene boekje"s.v. "ouweheer
awwenhier (Q095p Maastricht),
pa:
pa (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
pā (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
burgerlijk Maastrichts
pā (Q095p Maastricht),
vroeger ± 50 jaar geleden bij deftige mensen, nu wordt pepa veel gebruikt evenals pa
pā (Q095p Maastricht),
paatje:
pake (Q095p Maastricht),
pap:
pap (Q095p Maastricht),
papa:
papa (Q095p Maastricht),
papā (Q095p Maastricht),
pappa (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
deftig Maastrichts
papā (Q095p Maastricht),
vroeger ± 50 jaar geleden bij deftige mensen, nu wordt pepa veel gebruikt evenals pa
pəpā (Q095p Maastricht),
paps:
over hem
paps (Q095p Maastricht),
pim:
over hem
pɛm (Q095p Maastricht),
pre (fr.):
peer (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
pēr (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
cf. VD s.v. I. peer"(gew.) vader
peer (Q095p Maastricht),
gewone spreektaal
pēr (Q095p Maastricht),
ordinair Maastrichts
pēr (Q095p Maastricht),
over hem
pēr (Q095p Maastricht),
vroeger en nu bij arme mensen
pēr (Q095p Maastricht),
vader:
vaajər (Q095p Maastricht),
vadər (Q095p Maastricht),
vajer (Q095p Maastricht),
cf. WNT s.v. "vaar (I)"(samengetrokken vorm van vader). Zie WNT s.v. "vader"waarin "vaaier"als bijvorm gegeven wordt (met overgang d > j )
vāi̯ər (Q095p Maastricht),
gewone spreektaal
vāi̯ər (Q095p Maastricht),
over hem
vā.i̯ər (Q095p Maastricht),
± 50 jaar geleden bij heel gewone mensen
vādər (Q095p Maastricht),
± 70 jaar geleden bij heel arme mensen
vāi̯ər (Q095p Maastricht)
|
(vader;) Hoe wordt de vader door de kinderen aangesproken? [DC 05 (1937)] || pa || paatje || papa || vader || vader; (Hoe wordt de vader door de kinderen aangesproken?) [DC 05 (1937)] || vader; dat is zijn vader [ZND 08 (1925)] || vader; hij aardt naar zijn vader [ZND 19 (1936)] || vader; hoofd van het gezin || vader; ik ga met mijn vader naar het land; volw. [DC 12a (1943)] || vader; ik ga met vader naar het land; < 6 jaar [DC 12a (1943)] || vader; ik ga met vader naar het land; ± 10 jaar [DC 12a (1943)]
III-2-2
|
18949 |
vagebond |
bedelaar:
bedeleer (Q095p Maastricht),
landloper:
landluiper (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
landlöpər (Q095p Maastricht),
lantleuper (Q095p Maastricht),
lāntlēūpər (Q095p Maastricht),
làntleupər (Q095p Maastricht),
schooier:
sjojer (Q095p Maastricht),
sjoojər (Q095p Maastricht),
vagebond:
vageboont (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
vaggebónd (Q095p Maastricht),
Zo wordt het ook wel genoemd (met klemtoon op ..bónd).
vagebónd (Q095p Maastricht),
zwerver:
zjwérvər (Q095p Maastricht),
zwerrever (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
zwerrəvər (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht)
|
een persoon zonder vaste woonplaats en zonder middelen van bestaan, vaak met een slecht gedrag [vagebond, kreugekruier, skoefel] [N 85 (1981)] || vagebond, landloper, schooier
III-1-4
|
23330 |
vagevuur |
vagevuur:
vagevuur (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht)
|
Het vagevuur [vèègvuur, veëjevuur]. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
19454 |
vak van een kast |
vak:
vak (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
Verklw. vekske
vak (Q095p Maastricht),
¯ne sikkertaer mèt geheim vekskes
vak (Q095p Maastricht),
vakje:
vekske (Q095p Maastricht)
|
Deel van een kast dat door schotjes of deurtjes van de rest gescheiden is (vak, loket) [N 79 (1979)] || hokje in een kast, doos, lade || vak
III-2-1
|
21968 |
valdeur aan duiventil |
dreng:
b) Latjes ter afsluiting van een duiventil (Jaspar).
dreng (Q095p Maastricht)
|
a) Duivenval, deurtje in een duiventil.
III-3-2
|