| 25002 |
gat, opening (mv) |
loker:
(eerste e: zeer klein geschreven)
loueker (Q192p Margraten)
|
gaten (znw mv) [N 26 (1964)]
III-4-4
|
| 20742 |
gebakje |
taartje:
tuurtsje (Q192p Margraten)
|
Gebakje (buntje, taartje, gatoke?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 20683 |
gebakken aardappelen |
opgebakken aardappelen:
opgebakke eirappele (Q192p Margraten)
|
In schijfjes gebakken aardappelen (erpel in de pan, kosjes, petatteschijfkes?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 32746 |
geerakker |
kortvoren:
kǫrt˲vǭrǝ (Q192p Margraten),
scheuten:
šyǝtǝ (Q192p Margraten)
|
Onder een geerakker wordt hier verstaan dat deel van een akker dat gerend geploegd moet worden als de akker niet de vorm van een rechthoek of een parallellogram heeft. De benaming voor dit onderdeel is niet zelden ook op de gerende akker in zijn geheel toepasselijk. Opgaven die duidelijk de (geometrische) vorm of een scherpe hoek van een akker bleken te betreffen, zijn in dit lemma echter niet opgenomen. Zie verder ook het volgende lemma. [N 11, 4b + 64; N 11A, 127 + 137f + 137g; N P, 1; A 33, 9 add.; A 33, 10; JG 1a + 1b; JG 2b-4, 7; monogr.]
I-1
|
| 33705 |
gegraven waterloop |
gracht:
grax (Q192p Margraten),
grub:
grøp (Q192p Margraten),
sloot:
šlǫu̯w (Q192p Margraten),
waterloop:
wātǝrlø̄p (Q192p Margraten)
|
In het algemeen is in dit lemma sprake van een gegraven waterloop als afscheiding of om overtollig water af te voeren of om te bewateren. In dialectenquêtes zijn er veel vragen gesteld naar de benamingen voor een sloot, graaf of gracht. In de antwoorden bleek veel overlap te zitten. Het gaat hier om waterlopen die verschillend van breedte kunnen zijn. Omdat de antwoorden hierover niet eenduidig waren, was het niet mogelijk aan een begrip een vaste breedte toe te kennen. Algemeen kan men zeggen dat een gracht een bredere sloot is, een graaf een wat bredere, vaak droge sloot, en dat een goot, grub en zouw wat smallere waterlopen zijn. Het overeenkomstige bij alle waterlopen is dat ze gegraven zijn. [N 27, 24; AGV, m1; A 20, 1c; A 20, 1d; A 10, 21; A 2, 48; L 24, 27; L 1a-m; L 36, 4; L A1, 62; Lu 1, 5; R 14, 23j; S 11, 33; monogr.]
I-8
|
| 33448 |
gehalveerde poortvleugel |
halfdeur:
hau̯f˱dø̄r (Q192p Margraten)
|
Een poortvleugel die horizontaal in tweeën verdeeld is. Om niet telkens de hele poortvleugel te moeten openen is een van de poortvleugels vaak nog eens horizontaal verdeeld. De beide delen worden apart gesloten. Een dergelijke poortvleugel is vooral bij stallen in gebruik. Als het onderste deel gesloten is om aan vee de doorgang te beletten, kan het bovenste deel geopend zijn om licht en lucht binnen te laten. Zie ook het lemma "niet gehalveerde poortvleugel" (4.1.6). De varianten van het woordtype halfdeur kunnen ook als woordgroep worden gelezen: halve deur. Zie ook afbeelding 18.d en e bij het lemma "poort" (4.1.1) en de foto bij het lemma "horizontale draaibare sluitbalk van een poort" (4.1.16). [add. uit: N 4A, 37b, 37c, 42c en 42d]
I-6
|
| 34425 |
geheel afgeschoren wolvacht |
wol:
wol (Q192p Margraten)
|
De gehele vacht wol van het schaap, wanneer dit geschoren wordt. [N 38, 19; L 41, 37; monogr.]
I-12
|
| 17621 |
gehemelte |
hemel:
de hemel (Q192p Margraten)
|
Hoe noemt men de bovenkant van de mondholte? ( Nederl. gehemelte, verhemelte). [DC 30 (1958)]
III-1-1
|
| 20690 |
gekookte hersens |
harren:
heiene (Q192p Margraten)
|
Gekookte hersens (frikkedellen, sepieten?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 21274 |
geld |
geld:
xɛld (Q192p Margraten),
xɛlt (Q192p Margraten)
|
geld [RND] || geld opdoen (opmaken) [RND]
III-3-1
|