| 20767 |
hoofdkaas |
hoofderkaas:
höjerkies (Q204a Mechelen)
|
zult (hoofdkaas) [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 23305 |
hoofdkap van vrouwelijke religieuzen |
begijnenkap:
begingekap (Q204a Mechelen),
zusterskap:
zusterskap (Q204a Mechelen)
|
hoofdkap van vrouwelijke religieuzen [N 25 (1964)]
III-3-3
|
| 19654 |
hoofdkussen |
kopkussen:
kopkøͅsə (Q204a Mechelen)
|
hoofdkussen [SGV (1914)]
III-2-1
|
| 24344 |
hoofdluis |
kopluis:
koplōēs (Q204a Mechelen),
luis:
lōēs (Q204a Mechelen),
luus (Q204a Mechelen),
WLD
lōēs (Q204a Mechelen, ...
Q204a Mechelen),
lūūs (Q204a Mechelen),
vlo:
vloe-ö (Q204a Mechelen)
|
hoofdluis [N 26 (1964)] || luis [N 26 (1964)] || luis (znw enk) [N 26 (1964)] || luis (znw mv) [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 18059 |
hoofdpijn |
koppijn:
koapieng (Q204a Mechelen)
|
hoofdpijn [DC 27 (1955)]
III-1-2
|
| 32658 |
hoofdplaat |
strijker:
štrī.kǝr (Q204a Mechelen),
strijkplaat:
štrī.kplā.t (Q204a Mechelen)
|
De hoofd- of zijplaat, ook wel tegenzool of grondweerplaat genoemd, is een terzijde van de ploegzool aangebrachte ijzeren plaat, die niet alleen als versterking van de ploegzool dient, maar ook en vooral de wand van de voor moet glad strijken om te verhinderen dat deze afbrokkelt en er aarde in de ruimte van het ploeglichaam valt. Soms stond deze plaat van boven in verbinding met de ploegboom. Sommige van de onderstaande termen worden ook in het lemma PLOEGBOOMBESLAG aangetroffen. Ze lijken vooral op de versterking van de poegzool te wijzen.
I-1
|
| 33932 |
hoofdstel |
halter:
haltǝr (Q204a Mechelen),
kopstuk:
kǫpstø̜k (Q204a Mechelen),
loesjen:
lūšǝ (Q204a Mechelen)
|
Stel van leren riemen op het hoofd van het paard als het ingespannen is. Het woordtype hoofdsel is vermoedelijk ontstaan uit hoofdstel. Loesj als simplex of als eerste lid van een samenstelling gaat terug op het Franse louche "schuin/scheel". [JG 1a, 1b, 1c, 2b, 2c; N 13, 17; R 3, 60; monogr.]
I-10
|
| 23341 |
hoofdtooi van communiemeisjes |
kommunionsluier:
NB aakôôme: 1e H.Kommunie doen.
kommuunioonsjlūījer (Q204a Mechelen),
sluier:
schleujer (Q204a Mechelen)
|
Sluier, lange witte ~ met een kroontje van wasbloempjes, hoofdtooi van Communiemeisjes. [N 25 (1964)]
III-3-3
|
| 34161 |
hoogdrachtig |
vol:
vǫl (Q204a Mechelen)
|
Duidelijk drachtig. [N 3A, 34]
I-11
|
| 34563 |
hoogkar |
korenkar:
kōrǝkār (Q204a Mechelen)
|
In dit lemma wordt het lemma hooikar in WLD I.3 herhaald en aangevuld. Daar zijn ook de verschillende types behandeld met foto''s en is er een kaart met de verspreiding van de meest courante woordtypes. Behalve voor de hooioogst werd deze kar echter ook voor de graanoogst gebruikt. Aanvullende semantische informatie geeft de zegsman uit Q 15: "Met een lange kar werd bedoeld een kar waaraan de zg. voorboom en de zg. brak uit één stuk bestonden. Bij het inkorten van omgehakte boomstammen werd reeds rekening gehouden met het eventueel maken van een lange kar. Die lengte moest minimaal 5,20 m zijn. De breedte der burries van lange karren verschilde niet veel. De maat tussen de voorbomen was ± 90 cm. Hier kon men niet veel van afwijken in verband met de breedte van het paard. Soms werd om iets bredere laadruimte te verkrijgen tegen de zijkanten van het achterste gedeelte der burries aan de buitenzijde een houten balk geschroefd. De bak van de lange kar was afneembaar en in plaats daarvan werd voor het binnenhalen van de oogst het z.g. oogstgetuig geplaatst. Zodoende werd de laadruimte vergroot." [N 17, 15; N G, 51, 54a; A 42, 6a-b]
I-13
|