| 25539 |
bloemton |
meelvat:
mē̜lvāt (Q099p Meerssen)
|
De ton waarin de bloem bewaard wordt. [N 29, 17]
II-1
|
| 17882 |
blutsen |
blutsen:
blötsje (Q099p Meerssen)
|
blutsen [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 18143 |
bochel |
bult:
bult (Q099p Meerssen),
bölt (Q099p Meerssen),
kroef:
krôf (Q099p Meerssen, ...
Q099p Meerssen),
pokkel:
pokel (Q099p Meerssen),
pôkkel (Q099p Meerssen, ...
Q099p Meerssen)
|
bochel [SGV (1914)] || bochel [hooge ruch, bult, schoft] [N 10a (1961)] || bult [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 29573 |
bodem |
bodem:
bōi̯ǝm (Q099p Meerssen)
|
De uit planken bestaande bodem van de bak van de kar, wagen of kruiwagen. [N 17, 23 + 45; N 18, 99; N G, 53d; JG 1a; monogr.]
I-13
|
| 21300 |
boek |
boek:
book (Q099p Meerssen)
|
boek [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 32982 |
boekweit |
boekweit:
bōkǝnt (Q099p Meerssen),
bōkǝs (Q099p Meerssen)
|
Fagopyrum esculentum Moench. Een graansoort die gemakkelijk groeit op weinig vruchtbare grond. Boekweit kent geen aren; de korrels hangen in trosjes aan vertakkingen van de stengel. Het zaad is licht en wordt zeer dun gezaaid, slechts 20 kg per hectare. De samenstelling boekweit, -letterlijk "beuke-tarwe" (boek is wisselvorm van beuk), vanwege de drievlakkige vrucht- is kennelijk al snel ondoorzichtig geworden, temeer omdat het element ''weit'' voor "tarwe" in het zuiden van het Nederlandse taalgebied tot de uiterste oostrand beperkt was (zie het lemma ''tarwe'' (1.2.8) met kaart 8). Er zijn dan ook talrijke contractie-vormen ontstaan; het WNT geeft: boekeit, boeket, boekent. In de XVe eeuw is het gewas vanuit Aziē naar Europa ingevoerd; de eerste attestatie in het Nederlandse taalgebied dateert van 1440. De zegsman van K 278 merkt op: "Boekweit en koolzaad werden gewoonlijk alleen op het veld gedorst omdat het geen vervoer verdragen kon." Volgorde van de varianten 1) twee volledige syllaben 2) tweede syllabe toonloos 3) n-epenthese in tweede syllabe. Zie afbeelding 1, f.' [JG 1a, 1b; L 1 a-m; L lijst graangewassen, 1; R 3, 26; S 4; Wi 18; monogr.]
I-4
|
| 20783 |
boekweitpannenkoek |
boekweitskoek:
bookeskook (Q099p Meerssen)
|
boekweiten koek [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 19774 |
boenwas |
boensel:
boensel (Q099p Meerssen),
boinsel (Q099p Meerssen),
boenwas:
boenwas (Q099p Meerssen, ...
Q099p Meerssen,
Q099p Meerssen)
|
de was waarmee meubels en vloerzeil glimmend gemaakt worden [DC 15 (1947)]
III-2-1
|
| 21301 |
boer |
boer:
boer (Q099p Meerssen),
būr (Q099p Meerssen),
deze boer (Q099p Meerssen),
dê boer (Q099p Meerssen)
|
boer [SGV (1914)] || deze [~ boer] [SGV (1914)] || die [~ boer] [SGV (1914)] || Waar de aangegeven meervoudsvorm afwijkt van de regelmatige -ǝ(n) achtervoeging, is dat hier opgenomen. Op kaart 5 zijn de verspreidingsgebieden van de Nederlandse afleidingen labeurder "boer" en labeuren "boeren" en "hard werken" van het Franse labeur aangegeven. [N 5A, 95b; A 3, 37; A 16, 22; A 20, 1b; L 1, a-m; L 4, 37; L 14, 6; S 4 en 6; Wi 15; monogr.]
I-6, III-3-1
|
| 22604 |
boer in het kaartspel |
boer:
klavere boer (Q099p Meerssen)
|
klaveren boer [SGV (1914)]
III-3-2
|