| 32718 |
beginvoor aan de zijkant |
reen:
ręi̯n (L424p Meeswijk)
|
Bedoeld wordt de eerste voor die men aan de zijkant van de akker ploegt, als men deze met een wentelploeg of een keerploeg gaat omwerken of als men hem gaat uiteenploegen met een enkele ploeg. In het laatste geval wordt er aan beide zijkanten een beginvoor geploegd. Deze beginvoor wordt opgeploegd uit de op of tegen de akkergrens gelegen eindvoor van het voorafgaande seizoen. De hieronder vermelde termen hebben meestal alleen in combinatie met een werkwoord voor ploegen de betekenis "beginvoor aan de zijkant". Men zie daarom ook het lemma De Eerste Voor Ploegen onder C. [N 11, 60; N 11A, 117b + 121c]
I-1
|
| 32716 |
beginvoor, -voren |
eerste akkervoor:
īǝstǝ akǝrvōǝr (L424p Meeswijk)
|
Naar gelang de ploegwijze en de soort van ploeg kan men de eerste voor of voren ofwel in het midden ofwel aan de zijkant(en) van de akker ploegen. In dit lemma zijn de termen verzameld die als benaming voor de beginvoren (of -voor) in het algemeen werden opgegeven of als zodanig konden worden uitgelegd. Dit laatste is het geval met het woordtype aanscheut, voorzover dat werd gegeven n.a.v. de vraag naar "rug, verhoogd middendeel" (JG 1a + 1b). Blijkens opgaven van dat type uit de beide andere bronnen beperkt deze term zich niet tot de beginvoren in het midden. Hij komt inhoudelijk overeen met aanslag, aanwerk, aantrek e.d. waarmee niet zozeer de eerste voor of voren als zodanig, als wel het ploegen daarvan, het aanvangswerk bedoeld wordt. Omgekeerd is het type rug, dat n.a.v. de vraag naar "de eerste voor die de boer ploegt" (N 11, 60), niet hier maar in het volgende lemma opgenomen. Het bij enkele plaatsen vermelde aantal voren heeft betrekking op de aanscheut die in het midden van de akker gemaakt is. Voor voor zie men het lemma ploegvoor. [JG 1a + 1b]
I-1
|
| 32717 |
beginvoren in het midden |
rug:
rø̜q (L424p Meeswijk)
|
Bedoeld worden de eerste (2, 4 of 6) voren die men midden op de akker of op een pand tegen elkaar aan slaat, als deze bijeengeploegd moet worden. Men kan deze voren, vooral als het laaggelegen of natte grond betreft, bewust wat hoger opploegen, om een rond akker- of pandoppervlak te krijgen. [N 11, 60; N 11A, 119c; JG 1a + 1b]
I-1
|
| 20009 |
begonia (begonia rex) |
begonia:
bəgōnija (L424p Meeswijk),
boekweitsbloempje:
bōkəzblø̄mkə (L424p Meeswijk)
|
begonia || begonia, kleinbloemige —
III-2-1
|
| 20430 |
begrafenis |
begrafenis:
bəgraafənes (L424p Meeswijk)
|
begrafenis
III-2-2
|
| 20431 |
begraven |
begraven:
bəgraavə (L424p Meeswijk)
|
begraven
III-2-2
|
| 18807 |
begrijpen |
begrijpen:
bəgrĭĕppə (L424p Meeswijk)
|
begrijpen
III-1-4
|
| 18798 |
begrip, besef |
benul:
bənu.l (L424p Meeswijk),
bezei:
bəzé.j (L424p Meeswijk)
|
benul || besef, verstand, oordeel, gedacht, kennis
III-1-4
|
| 22669 |
beiaard |
klokkenspel:
klokkespel (L424p Meeswijk)
|
Het geheel van zuiver gestemde klokken die door een klavier bespeeld kunnen worden [klokkenspel, beiaard, carillon]. [N 90 (1982)]
III-3-2
|
| 33776 |
beide beenderen van de onderkaak |
geschaar:
gǝšīǝr (L424p Meeswijk),
maalwerk:
mālwɛrǝk (L424p Meeswijk
[(malen is de naam voor de beweging en werking van de tanden van het paard bij het eten)]
)
|
De scha(a)r(en) of het geschaar vormen de beide takken van de onderkaak van een paard en de uitwendige holte in het achterste gedeelte daarvan. Zie afbeelding 2.11. [JG 1a, 1b; N 8, 30]
I-9
|