id | Begrip | Trefwoord: dialectopgave (plaats) | Omschrijving |
---|---|---|---|
17781 | adem | adem: oajem (Merselo) | adem [SGV (1914)] III-1-1 |
17685 | ademen | ademen: oajeme (Merselo) | ademen [SGV (1914)] III-1-1 |
17682 | ader | ader: oar (Merselo), oare (Merselo) | ader [SGV (1914)] || aderen [SGV (1914)] III-1-1 |
19803 | afdak | afdak: aafdak (Merselo), áfdák (Merselo) | afdak [SGV (1914)] III-2-1 |
34247 | afgeroomde melk | fuge: fȳs (Merselo), ondermelk: ondermelk (Merselo) | De vloeistof die overblijft als de melk ontroomd is. [A 7, 15 en 17; A 23, 4a; L 27, 29; JG 1a, 1b; L 1u, 103; Lu 1, 3 en 4a; monogr.] I-11 |
20473 | afkomst | afkomst: afkumst (Merselo), áfkòmst (Merselo) | afkomst [N 87 (1981)] || afkomst, afstamming III-2-2 |
30715 | afkrabben | afkrebberen: afkrɛbǝrǝ (Merselo), krebberen: krɛbǝrǝ (Merselo) | Oude verf met behulp van een krabber verwijderen. Zie ook de toelichting bij het lemma 'Verfkrabber'. [N 67, 68c; monogr.] II-9 |
23691 | aflaat | aflaat: aflaot (Merselo) | Een aflaat [ablas?]. [N 96B (1989)] III-3-3 |
33050 | afleggen | afleggen: aflęgǝ (Merselo) | De term "afleggen" is oorspronkelijk afkomstig van het graan maaien met de zeis: de gemaaide halmen vallen dan tegen de nog staande aan en moeten eerst "afgelegd" worden (door de "aflegger"), voordat de maaier een nieuwe baan kan aanzetten. De aflegger doet dit doorgaans met de handen, soms met een sikkel of een pikhaak, en "stuikt" daarbij een hoeveelheid halmen voor een schoof tegen de grond en bindt deze dan, provisorisch, af. De aflegger gebruikt daarbij vaak overmouwen om zich tegen de stekende halmen te beschermen. Later is de term overgenomen bij het maaien met de maaimachine; daar wordt ook "afgelegd", hetzij door de voerman zelf die met een pedaal een hoeveelheid halmen afzondert, hetzij eveneens door een aparte "aflegger". Dit "alleen achter de maaimachine" wordt uitdrukkelijk vermeld in L 164, 268 en L 320a. Vandaar is het verspreidingsgebied hier groter dan het gebruik van de graanzeis in de kaart "graan maaien met de zicht en de zeis". Bij het pikken vormt de zichter zelf de schoven, of de pikkelingen, door de zojuist afgesneden halmen "af te trekken", zie de toelichting bij het lemma ''aftrekken'' (4.2.5). [N 15, 15d en16h; N J, 3b; JG 1a, 1b, 1c; monogr.] I-4 |
25337 | afpassen met de voet, aftreden | afpassen: (dit is een variant van áftraeje). áfpâsse (Merselo), aftreden: áftraeje (Merselo) | afpassen met de voet, afmeten III-4-4 |