| 18043 |
roodvonk |
roodvonk:
roëdvoonk (Q196p Mheer)
|
Roodvonk: epidemische, zeer besmettelijke ziekte waarbij het lichaam overdekt wordt met rode vlekken (roodjong, plan, St. Antonisvuur). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 18048 |
roof(je) (korst op een wonde) |
roof(je):
raof op ein won (Q196p Mheer),
roaf (Q196p Mheer),
roöf (Q196p Mheer)
|
Een roofje (korstje) op een wond. [DC 14 (1946)] || roof, korst [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 24239 |
roofvogel, algemeen |
duivenstoter:
doeve-stuuëter (Q196p Mheer),
roofvogel:
roofvoggel (Q196p Mheer)
|
een roofvogel (klamper) [N 83 (1981)]
III-4-1
|
| 33714 |
rooien |
rooien:
rōjǝ (Q196p Mheer)
|
Een stuk grond ontdoen van bomen, boomstronken, wortels en struikgewas. Een object als struiken, stronken, bomen, puisten is niet gedocumenteerd. [N 27, 6; N 27, 8b; R 3, 1; monogr.]
I-8
|
| 33201 |
rooien, algemeen |
rooien:
rōi̯ǝ (Q196p Mheer),
uitdoen:
ūt˱dūn (Q196p Mheer)
|
In september wordt het loof geel en verdroogt het. Dan is het tijd om te rooien, het liefst op een zo droog mogelijk moment, zodat er geen modderige grond aan de aardappels blijft kleven. In dit lemma staan de algemene benamingen voor het uit de grond halen van aardappelen bijeen. Als er gevraagd werd naar het rooien met een speciaal stuk gereedschap, maar de zegslieden met de algemene term hebben geantwoord, is de opgave van het speciale lemma naar hier overgeplaatst. Op grond van de opgaven over dit speciale gereedschap om te rooien kon voor Belgisch Limburg een volkskundige kaart worden getekend over het gebruik van dergelijk gereedschap: kaart 21. In S 30 is naar het woord "rooien" gevraagd. Wanneer het woordtype rooien is opgegeven zonder nadere aanduiding mag niet uitgesloten worden dat daarmee "bomen rooien" kan zijn bedoeld. De varianten van uitdoen zijn geordend op het eerste lid ɛuit-ɛ. Bij het woordtype plukken merkten sommige zegslieden op dat men het loof van de planten trok om goede, kleine, pootaardappelen te verkrijgen. Bij het woordtype polderen wordt opgemerkt dat dit gebeurde bij grote boeren: onder ɛpolderenɛ verstaat men daar het gezamenlijke rooien door groepjes seizoensarbeiders. [N 12, 16 en 18; JG 1a, 1b; A 23, 17d2 en 17d3; L 34, 8; Lu 1, 17d2 en 17d3; S 30; monogr.; add. uit N 11A, 13c]
I-5
|
| 19414 |
rook |
rook:
rōͅk (Q196p Mheer),
zwadem:
zjwaam (Q196p Mheer)
|
rook [SGV (1914)] || Zichtbaar gasmengsel dat bij het verbranden van hout, kolen opstijgt (rook, blaak) [N 79 (1979)]
III-2-1
|
| 20516 |
rookvlees |
gerookt vlees:
gerök vleesj (Q196p Mheer)
|
stuk rundvlees dat gerookt is [DC 48 (1973)]
III-2-3
|
| 20676 |
room |
room:
room (Q196p Mheer, ...
Q196p Mheer,
Q196p Mheer),
rōm (Q196p Mheer),
rǭm (Q196p Mheer)
|
Het vette deel van de ongekookte melk dat boven komt drijven, als men de melk rustig laat staan. [N 6, 15a; N 16, 17; L 6, 15; L 14, 22; JG 1a, 1b, 2c; A 7, 15; A 39, 7a; Wi 53; Gwn 10, 1; monogr.] || room [DC 39 (1965)], [SGV (1914)]
I-11, III-2-3
|
| 18100 |
roos (rode uitslag) |
roos:
roeës (Q196p Mheer)
|
huiduitslag, Rode ~ met jeuk (roos, bresil, zomerbrand). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 20084 |
roos (rosa) |
roos:
raos (Q196p Mheer),
roeas (Q196p Mheer),
ruəzə (Q196p Mheer)
|
roos [SGV (1914)] || rozen [RND]
III-2-1
|