| 31250 |
veldsmidse |
veldsmidse:
veldsmidse (Q117p Nieuwenhagen)
|
Een verplaatsbare kleine smidsvuurhaard zonder schoorsteen. De veldsmidse bestaat uit een ijzeren vuurhaard in een metalen gestel waaronder een blaasbalg of ventilator is aangebracht die met de hand of met de voet in beweging kan worden gezet. Zie ook afb. 12. [N 33, 308; N 64, 24; N 66, 10a]
II-11
|
| 32842 |
veldstrengen |
ploegshaam:
[ploegshaam] (Q117p Nieuwenhagen)
|
De beide koorden of kettingen waaraan een paard via het zwenghout een akkerwerktuig voorttrekt; vergelijk afb. 98. Deze zijn gewoonlijk langer dan de strengen van een paard dat voor een kar of wagen gespannen is. Termen die toepasselijk zijn op de strengen en het zwenghout tezamen, zijn bijeengezet aan het einde van dit lemma. Voor varianten of delen daarvan in de ''...''-vorm zij verwezen naar de lemmata ''ploeg'' en ''zwenghout''. De in het vorige lemma onderscheiden typen eegdhaam, eeghaam, eghaam en hun varianten zijn hieronder meestal door ''eghaam'' resp. ''eghaam'' gesubstitueerd. [.IG 1b + 1c + 2c; N 11A, 103d; N 13, 57 + 58; div.; monogr.]
I-2
|
| 26403 |
velg |
velg:
velg (Q117p Nieuwenhagen)
|
De oorspronkelijke betekenis van de term velg is "elk van de vier tot zes gebogen houten blokken, die samen de rand van het wiel vormen en waarin de spaken vastgemaakt worden". Een aparte term voor de volledige houten rand bestond oorspronkelijk niet. Er is verwarring rond de term gekomen bij de opkomst van de fiets- en de autowielen, waarvan de randen niet uit aparte deeltjes bestonden, maar die uit één stuk gemaakt waren. Deze randen werden ook "velgen" genoemd. De verwarring blijkt duidelijk uit het feit dat voor zowel het houten blok als voor de volledige rand dezelfde termen, velg en velling, werden opgegeven en in de opgaven verschijnt vaak het meervoud, vooral in de betekenis van "houten rand". Sommige opgaven zijn echter samenstellingen, waaruit de betekenis eenduidig blijkt. Deze woordtypes staan onder B. en C. geordend en betekenen resp. "houten blok" en "wielrand". [N 17, 65a-b + add; N G, 45a-b; JG 1a; JG 1b; JG 2b; A 4, 20a + c; L 20, 20c; monogr.]
I-13
|
| 23547 |
velum |
velum (lat.):
t velum (Q117p Nieuwenhagen),
vēēloem (Q117p Nieuwenhagen)
|
Het velum [veeloem?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 20660 |
venkel |
venkel:
WBD/WLD
vènkəl (Q117p Nieuwenhagen)
|
Venkel; een tweejarig of overblijvend kruid met een ronde gestreepte stengel, tot 1.50 m hoog; de bloemen zijn geel, de zaden langwerpig, geelgrijs en gegroefd; de gedroogde blaadjes of zaadjes worden als specerij gebruikt (venkel, vennekool, foele). [N 82 (1981)]
I-7
|
| 25074 |
veranderen |
ndern (du.):
éndərə (Q117p Nieuwenhagen),
veranderen:
vəréndərə (Q117p Nieuwenhagen)
|
anders maken [anderen, veranderen] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 27646 |
verbandkamer |
verbandboede:
vǝrbantbūt (Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Ruimte bovengronds waar onder leiding van een bedrijfs- of mijnarts verwondingen behandeld kunnen worden. [N 95, 26; N 95, 951; N 95, 952; monogr.]
II-5
|
| 27647 |
verbandmeester |
verbandmeester:
vǝrbantmēstǝr (Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
[Maurits])
|
De verbandmeester verbond de wonden die de mijnwerkers hadden opgelopen. Hij deed dit werk onder leiding van de mijnarts. [N 95, 161; N 95, 951]
II-5
|
| 18159 |
verbinden van een wonde |
omzwachtelen:
umsjwagtələ (Q117p Nieuwenhagen),
verbinden:
vərbīngə (Q117p Nieuwenhagen)
|
verbinden: Een wond verbinden (banden, verbinden, zwachtelen). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 18940 |
verbruien |
begaden:
bəgāājə (Q117p Nieuwenhagen),
der neven houwen:
dər nééëvə houwə (Q117p Nieuwenhagen),
flatsen:
cf. Venlo Wb. s.v. "flatse"2 zakken voor het examen
flàtsjə (Q117p Nieuwenhagen),
naar de kloten helpen:
nao də klōēëtə hēlpə (Q117p Nieuwenhagen),
niet vaardig krijgen:
nit vééëdig kriējə (Q117p Nieuwenhagen),
verhaspelen:
vərhàspələ (Q117p Nieuwenhagen),
verknallen:
vərknàllə (Q117p Nieuwenhagen)
|
door onoordeelkundige handeling of aanpak bederven [verpeuteren, verbruien, verknoeien] [N 85 (1981)] || er niet in slagen iets tot een goed einde te brengen, geen succes hebben [slip slaan] [N 85 (1981)] || zwaar in de fout gaan bij een handeling door hem niet of slecht uit te voeren [begaaien] [N 85 (1981)]
III-1-4
|