id | Begrip | Trefwoord: dialectopgave (plaats) | Omschrijving |
---|---|---|---|
28211 | handlamp | grüle: gryl (Nieuwenhagen [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)] [Domaniale]) | Elektrische handlamp, bestaande uit een pot, waarin een accu is ondergebracht en een kopstuk met een gloeilamp. [N 95, 251; monogr.] II-5 |
27222 | handlanger | handlanger: hantlɛŋǝr (Nieuwenhagen [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)] [Domaniale, Wilhelmina]), schlepper: šlępǝr (Nieuwenhagen [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)] [Maurits]) | Niet-geschoolde arbeider die in de mijn meehelpt bij o.a. het vervoer. [N 95, 154] II-5 |
17662 | handpalm | palm: palm (Nieuwenhagen, ... ) | palm van de hand [N 10 (1961)] III-1-1 |
28010 | handpijler | handpijler: haŋkpęjlǝr (Nieuwenhagen [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)] [Domaniale]), haŋkpīlǝr (Nieuwenhagen [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)] [Emma]) | Pijler waarin de steenkool met behulp van de luchthamer wordt gewonnen. Zie ook het lemma Mechanische Pijler. [N 95, 281; monogr.] II-5 |
31440 | handschaar | zinkscheer: zeŋkšīǝr (Nieuwenhagen) | In het algemeen een handschaar voor het knippen van plaatmateriaal, banden, draad, etc waarmee vooral een rechte snede wordt gemaakt. Zie ook het lemma "handschaar voor boogvormige sneden". Voor zover door de informant opgegeven, wordt achter de betreffende plaatscode met behulp van een letter verwezen naar de verschillende scharen uit afb. 137. [N 33, 244; N 33, 265; N 64, 3a; N 66, 4a; monogr.] II-11 |
18256 | handschoen | haas: heusje (Nieuwenhagen) | handschoenen, met vier vingers en een duim [vingerwante, haase, hejse] [N 23 (1964)] III-1-3 |
27545 | handschoen, handbeschermer | hands: hø̜̄šǝ (Nieuwenhagen [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)] [Domaniale]) | Handschoen of handbeschermer. Er zijn werkzaamheden waarbij handbeschermingsmiddelen moeten worden gedragen zoals bij ijzertransport en andere waarbij het verboden is om deze middelen te dragen, zoals bij draaiende boren, werken aan bewegende delen van machines of aan- en afkoppelen van wagens (MBK V pag. 139). Lauraders moeten bij hun werk handschoenen dragen. [N 95, 882; N 95, 883] II-5 |
32662 | handvat aan de ploegstaart | greep: gref (Nieuwenhagen) | De staart van een voetploeg, een radploeg en de zgn. losse karploeg is voorzien van of eindigt in een handvat, dat de ploeger stevig vasthoudt om te bereiken dat de ploeg de voor goed afsnijdt en niet uit de voor schiet. Aan dat handvat trekt hij de ploeg aan het einde van iedere voor om en houdt hij de (achter)ploeg vast wanneer deze in de sleepstand over de wendakker getrokken wordt. De latere vaste karploegen hebben van achteren ook een handvat. Maar omdat dergelijke ploegen niet echt bestuurd hoeven te worden, is dit handvat vooral dienstig bij het keren en het op nieuw inzetten van de ploeg. [N 11, 31.I.k; N 11A, 84i; JG 1a + 1b; monogr.] I-1 |
19566 | handveger, stoffer | handveger: samen met DC 15, 7b hankvēēëgər (Nieuwenhagen), kwispel: samen met DC 15, 7b kweespel (Nieuwenhagen) | Hoe noemt u het stoffer en blik samen? [N105 (2000)] III-2-1 |
25056 | handvol | handvol: hámpfəl (Nieuwenhagen) | de hoeveelheid die men in een hand kan nemen [haffel, handvol, grap, grop] [N 91 (1982)] III-4-4 |