e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Oirlo

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
rondtrekken van de processie trekken: trekke (Oirlo) Het rondtrekken van de processie [brónke]. [N 96C (1989)] III-3-3
roodborstje marialijster: marialiester (Oirlo), roodborstje: roeëdbäörsje (Oirlo) roodborstje III-4-1
roodvonk roodvonk: roëdvônk (Oirlo) Roodvonk: epidemische, zeer besmettelijke ziekte waarbij het lichaam overdekt wordt met rode vlekken (roodjong, plan, St. Antonisvuur). [N 84 (1981)] III-1-2
roof(je) (korst op een wonde) roof(je): roaf (Oirlo) roof, korst [SGV (1914)] III-1-2
roofvogel, algemeen roofvogel: roeëfvogel (Oirlo), stootvogel: stótvogel (Oirlo) roofvogel III-4-1
rooien, algemeen rooien: rōi̯ǝ (Oirlo), uitdoen: yt˱dūn (Oirlo) In september wordt het loof geel en verdroogt het. Dan is het tijd om te rooien, het liefst op een zo droog mogelijk moment, zodat er geen modderige grond aan de aardappels blijft kleven. In dit lemma staan de algemene benamingen voor het uit de grond halen van aardappelen bijeen. Als er gevraagd werd naar het rooien met een speciaal stuk gereedschap, maar de zegslieden met de algemene term hebben geantwoord, is de opgave van het speciale lemma naar hier overgeplaatst. Op grond van de opgaven over dit speciale gereedschap om te rooien kon voor Belgisch Limburg een volkskundige kaart worden getekend over het gebruik van dergelijk gereedschap: kaart 21. In S 30 is naar het woord "rooien" gevraagd. Wanneer het woordtype rooien is opgegeven zonder nadere aanduiding mag niet uitgesloten worden dat daarmee "bomen rooien" kan zijn bedoeld. De varianten van uitdoen zijn geordend op het eerste lid ɛuit-ɛ. Bij het woordtype plukken merkten sommige zegslieden op dat men het loof van de planten trok om goede, kleine, pootaardappelen te verkrijgen. Bij het woordtype polderen wordt opgemerkt dat dit gebeurde bij grote boeren: onder ɛpolderenɛ verstaat men daar het gezamenlijke rooien door groepjes seizoensarbeiders. [N 12, 16 en 18; JG 1a, 1b; A 23, 17d2 en 17d3; L 34, 8; Lu 1, 17d2 en 17d3; S 30; monogr.; add. uit N 11A, 13c] I-5
rook blaak: blaok (Oirlo), rook: roeëk (Oirlo), roͅu̯k (Oirlo) rook [SGV (1914)] || Zichtbaar gasmengsel dat bij het verbranden van hout, kolen opstijgt (rook, blaak) [N 79 (1979)] III-2-1
rookvlees rookvlees: ruuëkvlaes (Oirlo), ruëkvleis (Oirlo) rookvlees || rookvlees; Hoe noemt U: Een stuk gerookt vlees (krep, rookvlees) [N 80 (1980)] III-2-3
rookwaren rokens: roeëkes (Oirlo), rokerij: roeëkereej (Oirlo), rookgerei: roeëkgrej (Oirlo), smokens: smoeëkes (Oirlo), Wat smoeëkes koeëpe  smoeëkes (Oirlo) rookartikelen || rookwaren III-2-3
room room: roum (Oirlo), ruǝm (Oirlo), rǫu̯m (Oirlo), De roeëm is r áf: het grootste voordeel/ beste deel is weg De roeëm is van de melk: de tijd van goede inkomsten is voorbij  roeëm (Oirlo), Syst. WBD  de roeëm (Oirlo), zaan: saan (Oirlo) De room van de melk (de zaon?) [N 16 (1962)] || Het vette deel van de ongekookte melk dat boven komt drijven, als men de melk rustig laat staan. [N 6, 15a; N 16, 17; L 6, 15; L 14, 22; JG 1a, 1b, 2c; A 7, 15; A 39, 7a; Wi 53; Gwn 10, 1; monogr.] || room [SGV (1914)] I-11, III-2-3