| 19809 |
trapleuning |
leen:
lē̜n (Q010p Opgrimbie)
|
Geprofileerde lijst die bij het op- en afgaan van de trap als steun kan worden gebruikt. De trapleuning wordt boven de buitenboom tegen de muur aangebracht of boven de binnenboom op balusters bevestigd. [N 55, 136; Wi 13b; L 12, 6; L 37, 31; monogr.]
II-9
|
| 19850 |
trechter |
trechter:
trɛxtər (Q010p Opgrimbie)
|
trechter [ZND 08 (1925)]
III-2-1
|
| 19292 |
treiteren |
koeioneren:
kūəjənerə (Q010p Opgrimbie),
kreiten:
kreͅitə (Q010p Opgrimbie),
kwellen:
gəkwolə (van de vox!) (Q010p Opgrimbie),
plagen:
plōͅgə (Q010p Opgrimbie),
zachter
plōͅgə (Q010p Opgrimbie),
treiteren:
trēͅtərə (Q010p Opgrimbie)
|
Hoe zegt men "iemand plagen, tergen, kreten"? [ZND 36 (1941)] || Iemand kwellen, plagen (geef gelijkbetekenende woorden op). [ZND 29 (1938)] || kwellen [ZND 01 (1922)]
III-1-4
|
| 33955 |
trekhaken, -ogen |
stroppen:
strøpǝ (Q010p Opgrimbie)
|
IJzeren haken of ogen die aan de voorkant van het haam aan de haamijzers of treiten bevestigd zijn, op elke haamspaan een. Aan die haken of ogen worden de strengen bevestigd waarmee het paard trekt. Er zijn hamen met ogen, dan hebben de strengen aan het uiteinde haken, heeft het haam daarentegen haken, dan zijn de strengen aan het uiteinde van ogen voorzien. [JG 1a, 1b, 2b; N 13, 6a en 6b; N 36, 12]
I-10
|
| 22743 |
trekharmonica |
monica:
mōnəka (Q010p Opgrimbie),
mōnəkā (Q010p Opgrimbie)
|
Harmonica. [ZND 01 (1922)] || Hoe heet het populaire muziekinstrument, dat uit een vierkante blaasbalg bestaat, die met beide handen wordt ineengedrukt of uitgetrokken, terwijl de vingers toesten neerdrukken? [ZND 26 (1937)]
III-3-2
|
| 17898 |
trekken |
trekken:
trekə (Q010p Opgrimbie)
|
wij trekken [ZND 08 (1925)]
III-1-2
|
| 34589 |
trekschei |
schei:
šęi̯ (Q010p Opgrimbie)
|
De eerste van de verbindingscheien tussen de berries. Aan de uitstekende delen schei werden vaak de trekkettingen of de strengen vastgemaakt met behulp van platte, gebogen ijzers. Zie ook het lemma uitstekende delen van de trekschei en in WLD I.10, het lemma strengen. Zowel het feit dat er opgaven in het meervoud voorkomen als de opmerking van de correspondent uit Q 111 wijzen erop dat ook de tweede schei als trekschei gebruikt wordt: "het vastmaken van de strengen is hier gebruikelijk aan het tweede balkje indien licht geladen, anders aan het eerste balkje". Opmerking bij de kaart: er zijn vier benamingen die op het eerste zicht samenstellingen zijn van de plaatselijke benaming voor "streng" (hacht, kling, klink en trek). De verspreiding van "trekschei" stemt echter hoegenaamd niet overeen met de verspreiding van trek voor "streng", wat doet besluiten dat het hier om een samenstelling met een deverbativum van het werkwoord trekken gaat (vgl. hiervoor kaart 16 van wld I.10). [N 17, 25a; N G, 58b; JG 1a; JG 1b]
I-13
|
| 18934 |
treuzelen |
drenseleren:
treͅnsəlērə (Q010p Opgrimbie),
drenteleren:
treŋəlīrə (Q010p Opgrimbie),
trɛenəterə (Q010p Opgrimbie)
|
Die jongen kan treuzelen (hij doet alles langzaam en verdroomt zijn tijd; geef de gemeenzame dialectwoorden en uitdrukkingen aan om dit uit te drukken). [ZND 37 (1941)] || Hij zit daar te treuzelen (talmen, zeer langzaam handelen). [ZND 08 (1925)] || wat zegt ge van iem. die zeer langzaam werkt ? Hij zit daar te ... (sammelen, teuten, nisselen, enz.) [ZND 42 (1943)]
III-1-4
|
| 22393 |
troef |
troef:
troef (Q010p Opgrimbie),
trōēf (Q010p Opgrimbie)
|
Troef: Harten is troef (kaartspel). [ZND 42 (1943)] || Troef: Harten is troef. [ZND 08 (1925)]
III-3-2
|
| 34198 |
trommelzucht |
opgelopen (volt. deelw.):
ǫpxǝlǫu̯pǝ (Q010p Opgrimbie)
|
Een sterke gasophoping in de pens bij koeien vooral veroorzaakt dor het eten van nat of bedauwd gras en klaver. Deze trommelzucht belet, door druk op de longen, de ademhaling en leidt tot hevige benauwdheid die de dieren kan doen stikken (Berns 1983, blz. 129). Zie ook het lemma ''trommelzucht'', ''meteorisme'' in wbd I.3, blz. 468-471. [N 3A, 90; L 23, 1c; A 48A, 6; N C add.; monogr.]
I-11
|