e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... plaats=Overpelt

Overzicht

Gevonden: 3105

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
braam bramen: briǝmǝ (Overpelt) Rubus fruticosus L. Het bekende moeilijk te verwijderen doornige gewas in wegbermen, aan bosranden en dergelijke met tot 3 meter lange gestekelde takken, die vaak boogvormig overhangen, en zwarte (onrijp: rode) samengestelde smakelijke vruchtjes. De gewone braam bloeit van mei tot juli met witte tot roze bloempjes. Ook in cultuur om de eetbare vruchten. De vraag in de enquête van J. Goossens is gesteld vanwege de braamtakken in verband met de vervaardiging van korven. Deze worden gemaakt van strowissen en de lange taaie braamtakken die van hun doornen zijn ontdaan. [JG 1a, 1b; A 13, 5b; RND 82; monogr.] I-5
braambes braamberen: brombēͅrə (Overpelt) braam(bessen) [RND] III-4-3
braambessen braamberen: brombē.rǝ (Overpelt), brǫmbēr (Overpelt) Als aanvulling op de vraag die in het lemma Braam is behandeld werd ook geïnformeerd naar de benamingen van de vrucht van de braamstruik. [JG 1b gedeeltelijk, 1c, 2c] I-5
braamsluiper braambijter: breembieter (Overpelt), overlopertje: ōvərlūpərkə (Overpelt) braamsluiper || braamsluiper (13 grauwbruin; graag in doornheggen; maakt doorzichtig sprietjesnest; zang begint met heel zacht muizegepiep en eindigt luider [juul-juul-juul-juul] [N 09 (1961)] III-4-1
braden braden: braien (Overpelt), brāojen (Overpelt) vlees braden en vlees bakken [Willems (1885)], [ZND 22 (1936)] III-2-3
braken kotsen: kotsə (Overpelt), koͅtsən (Overpelt), [plat]  kotsen (Overpelt), over tongeren gaan: [schertsend]  over Tongeren gēͅven (Overpelt), overgeven: ōvərjeͅvən (Overpelt), [gewoon]  overgēͅven (Overpelt), spuwen: spoͅuwən (Overpelt), spoͅwən (Overpelt), [gewoon]  spouwen (Overpelt) geef de gemeenzame woorden en uitdrukkingen voor overgeven, braken; geef aan tussen twee haakjes of ze gewoon , plat, schertsend, enz. gebruikt worden. [ZND 28 (1938)] || overgeven (spuwen, braken) [ZND B2 (1940sq)] || overgeven, vomeren [speuwe, spaven, kitse, kotse, kalve, kalvere] [N 10 (1961)] III-1-2
branden branden: branən (Overpelt) branden [ZND 01 (1922)] III-2-1
brandhout brandhout: brāndhout (Overpelt), brānthoͅu̯t (Overpelt, ... ), klampen: klampən (Overpelt, ... ), klampjes: klɛmpkəs (Overpelt, ... ), stoofhout: stofhōͅu̯t (Overpelt), stoofklampen: stoofklaampen (Overpelt), stooksel: stuksəl (Overpelt), støksəl (Overpelt) [Lk 02 (1953)] [ZND 01 (1922)] [ZND 48 (1954)]brandhout [ZND 01 (1922)] || brandhout (in brokjes) [ZND B1 (1940sq)] || Brandhout voor de kachel [ZND 48 (1954)] || brandhout; klein hout voor de kachel [ZND 22 (1936)] I-7, III-2-1
brandmuur tussen woonhuis en stal brandgevel: brānt˲gē̜ ̞vǝl (Overpelt) De scheidingsmuur tussen het woongedeelte en de stallen van de boerderij. Doorgaans is dit de muur waartegen, aan de woonhuiskant, ook de schouw is aangebracht en die tot in de nok is opgetrokken. [N 5A, 22g en 32a; N 31, 41d; A 49, 6b] I-6
brandnetel netel: neetelen (Overpelt), netel (Overpelt), netels (Overpelt), niǝtǝl (Overpelt), nētǝl (Overpelt) (brand)netel [ZND 01 (1922)] || Urtica L. Van dit zeer algemeen voorkomende onkruid bestaan er twee soorten: de grote brandnetel (Urtica dioica L.) en de kleine brandnetel (Urtica urens L.), die in praktijk eigenlijk niet van elkaar onderscheiden worden. De grote of groffe, die van 30 cm tot meer dan 2 m lang kan worden en hierbij afgebeeld is, groeit meer op stikstofrijke, vaak halfbeschaduwde vruchtbare gronden en stortplaatsen. De kleine of fijne -van 15 tot 60 cm hoog- meer op droge plaatsen, op bouwland en in moestuinen. Beide soorten hebben brandharen en grofgezaagde bladeren, die bij aanraking een brandend gevoel veroorzaken. De bloemen zien eruit als groenige trosjes, bij de grote tot enkele centimenters lang en hangend, en bloeien van juni, respectievelijk mei, tot de herfst. [A 13, 11; L 1, a-m; L 1u, 24; L 5, 15; L 15, 2; S 5; Gi 1, 14; monogr.; add. uit S 25; JG 1b] I-5, III-4-3