| 25513 |
oppoken |
rakelen:
rǭkǝlǝ (L290p Panningen)
|
Het vuur oppoken. [N 29, 8a; OB 2, 2b; monogr.]
II-1
|
| 31667 |
opproptang |
ruimtang:
rȳmtaŋ (L290p Panningen)
|
Een soort tang voor het verwijden van de uiteinden van (loden) pijpen in verband met het maken van rechte verbindingen. Zie ook afb. 254. [N 33, 181; N 33, 176; N 64, 60; monogr.]
II-11
|
| 18030 |
oprispen |
boeren:
borre (L290p Panningen),
keuken:
keuke (L290p Panningen),
opbreken:
opbrééke (L290p Panningen),
opstoten:
opsjtôête (L290p Panningen)
|
oprispen, een boertje laten [beuke, bulke, opgeure, opbotte] [N 10a (1961)] || oprisping, een zure oprisping [de vuilen opbot, zooj, zuur] [N 10a (1961)]
III-1-2
|
| 31429 |
opruimer, ruimijzer, handspitsboor |
opruimer:
ǫprȳmǝr (L290p Panningen),
ruimer:
rȳmǝr (L290p Panningen),
zuil:
zȳl (L290p Panningen)
|
In het algemeen een werktuig om geboorde gaten ruimer te maken of te zuiveren. Er bestaan verschillende uitvoeringen van het ruimijzer. Vaak is het uitgevoerd als een lange, priemvormige, piramidale staaf van gehard staal. De doorsnede van het werktuig is dan meestal vijfhoekig, maar er bestaan ook kortere, kegelvomige ruimijzers waarin verschillende, naar de top toe lopende groeven gevijld zijn, die een snijdend effect veroorzaken. De opruimer kan in de boormachine worden gespannen met of de hand worden gedraaid. In het laatste geval wordt het werktuig dan soms geplaatst in een wringijzer, een staaf met in het midden een vierkant, verstelbaar gat. Zie ook afb. 131. [N 33, 136; N 33, 144; N 33, 163; N 33, 337; N 64, 64; N 66, 17f; monogr.]
II-11
|
| 19591 |
opscheplepel |
scheplepel:
sjöpleepel (L290p Panningen)
|
lepel, metalen ~; inventarisatie benamingen; betekenis/uitspraak [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 25480 |
opslagplaats voor brood |
broodkamer:
brūǝtkāmǝr (L290p Panningen)
|
Het kan hier gaan om een aparte ruimte voor het opslaan van brood. Daarop wijzen woordtypen als "broodkamer", "broodmagazijn", "broodhok". De informant van L 270 vermeldt inderdaad dat het een ruimte is aansluitend naast de bakkerij. Andere woordtypen als "broodrek", "lader", "broodschap" duiden erop dat deze opslagplaats niet perse een apart vertrek hoeft te zijn. [N 29, 105d; N 29, 105e]
II-1
|
| 34020 |
opstaan |
allez-op:
alē op (L290p Panningen)
|
Voermansroep om het paard op te doen staan. [N 8, 95j]
I-10
|
| 26763 |
opstaande randen van de vlikkenschop |
oren:
(enk.)
ūǝr (L290p Panningen)
|
[N 18, 13]
II-4
|
| 32936 |
opsteker |
opsteker:
ǫpštēkǝr (L290p Panningen, ...
L290p Panningen)
|
Degene die de schoven met de gaffel,opsteekt naar de tasser op de wagen. Vergelijk de toelichting bij het lemma ''opsteken'' (5.1.3) en het lemma ''opsteker'' (5.1.6) in aflevering I.3, van hooi op de oogstkar. [N 15, 40; monogr.; add. uit JG 1a, 1b] || Degene die het hooi met de oogstgaffel opsteekt naar de optasser op de wagen. [N 14, 121a; A 34, 3a]
I-3, I-4
|
| 32938 |
optassen, vouwen |
de tomp draaien:
dǝn tǫ.mp˱ drɛ̄.i̯ǝ (L290p Panningen),
omvouwen:
ømvau̯ǝ (L290p Panningen)
|
Het eigenlijke laden van het hooi op de wagen. Vooral op de Kempense ladderkarren, zonder dichte zijschotten (zie het lemma ''hooikar'') is dit laden een zorgvuldig karwei: de bussels hooi worden dan met een draaiende slag, een "vouw", vast tegen elkaar aan gestapeld. Om praktische redenen moest er met zorg geladen worden: er moest immers zoveel mogelijk hooi op de wagen geladen worden; maar ook om redenen van beroepstrots: een goedgeladen oogstwagen is de trots van de boer. Om een slechtgeladen wagen zal hij worden bespot. [N 14, 120; A 34, 6]
I-3
|