| 20788 |
braden |
braden:
bi‧oͅ:jə (Q012p Rekem),
braoj (Q012p Rekem),
broje (Q012p Rekem),
brōͅjə (Q012p Rekem),
broͅ:jə (Q012p Rekem),
vleisj broïen (Q012p Rekem)
|
vlees braden en vlees bakken [Willems (1885)], [ZND 01 (1922)], [ZND 22 (1936)], [ZND m]
III-2-3
|
| 18034 |
braken |
braken:
brākǝ (Q012p Rekem),
[geneigd zijn om over te geven en niet kunnen]
bra:kə (Q012p Rekem),
brutselen:
brøšǝlǝ (Q012p Rekem),
kotsen:
kotsə (Q012p Rekem, ...
Q012p Rekem),
[plat]
kotsə (Q012p Rekem),
over tongeren gaan:
[schertsend]
euver Toangere gaon (Q012p Rekem),
oͅ:vər Toŋərə goͅ:n (Q012p Rekem),
overgeven:
[beleefd]
oͅ:vərgeͅ:və (Q012p Rekem),
[gewoon]
euvergeven (Q012p Rekem),
spijen:
sp"jə (Q012p Rekem),
[gewoon]
speejen (Q012p Rekem),
[neutraal, gewoon]
spejə (Q012p Rekem)
|
braken (overgeven, kotsen) [ZND 01 (1922)] || Braken of breken van taai-taai- en peperkoekdeeg. Volgens de informant van L 292 worden, als het deeg klaar is na een maand liggen, werkende stoffen o.a. honing, potas en ammoniak met koolzuur in het deeg gebracht. Het deeg wordt dan met de braak gekneed en omgegooid. De ligperiode van het deeg vooraf kan variëren van een paar dagen (Q 112) tot een halfjaar (Q 198b) of zelfs een jaar (L 271). Het deeg moet eigenlijk verstorven zijn. [N 29, 89a; monogr.] || geef de gemeenzame woorden en uitdrukkingen voor overgeven, braken; geef aan tussen twee haakjes of ze gewoon , plat, schertsend, enz. gebruikt worden. [ZND 28 (1938)] || kotsen (braken) [ZND 01 (1922)] || overgeven (spuwen, braken) [ZND B2 (1940sq)]
II-1, III-1-2
|
| 18114 |
brandblaar |
brandblaar:
brantblōr (Q012p Rekem)
|
een blaar (wanneer men zich heeft verbrandt) [ZND 32 (1939)]
III-1-2
|
| 19860 |
branden |
branden:
branǝ (Q012p Rekem),
branə (Q012p Rekem)
|
branden [ZND 01 (1922)] || Na het krabben worden nog achtergebleven haren met brandend stro of een kaars of, moderner, met een (gas)brander verwijderd. [N 28, 25; N 28, 32]
II-1, III-2-1
|
| 19674 |
brander van een lamp |
bek:
bɛk (Q012p Rekem)
|
brander (van een lamp) [ZND 01 (1922)]
III-2-1
|
| 19635 |
brandhout |
brandhout:
brandout (Q012p Rekem),
brantoͅu̯t (Q012p Rekem, ...
Q012p Rekem),
vinkelhout:
veinkelhoot (Q012p Rekem),
veunkelhout (Q012p Rekem),
veͅi̯ŋkəlhoͅu̯t (Q012p Rekem, ...
Q012p Rekem),
vonkelhout:
føŋkəloͅu̯t (Q012p Rekem),
vø̄ŋkəlhoͅu̯t (Q012p Rekem, ...
Q012p Rekem)
|
[ZND 01 (1922)] [ZND 22 (1936)]brandhout [ZND 01 (1922)] || brandhout (in brokjes) [ZND B1 (1940sq)] || brandhout; klein hout voor de kachel [ZND 22 (1936)]
I-7, III-2-1
|
| 33346 |
brandmuur tussen woonhuis en stal |
brandmuur:
brantmūr (Q012p Rekem)
|
De scheidingsmuur tussen het woongedeelte en de stallen van de boerderij. Doorgaans is dit de muur waartegen, aan de woonhuiskant, ook de schouw is aangebracht en die tot in de nok is opgetrokken. [N 5A, 22g en 32a; N 31, 41d; A 49, 6b]
I-6
|
| 24875 |
brandnetel |
brandnetel:
brand˱nētǝl (Q012p Rekem),
brantnētl (Q012p Rekem),
netel:
nētəl (Q012p Rekem),
nētǝl (Q012p Rekem)
|
(brand)netel [ZND 01 (1922)] || Urtica L. Van dit zeer algemeen voorkomende onkruid bestaan er twee soorten: de grote brandnetel (Urtica dioica L.) en de kleine brandnetel (Urtica urens L.), die in praktijk eigenlijk niet van elkaar onderscheiden worden. De grote of groffe, die van 30 cm tot meer dan 2 m lang kan worden en hierbij afgebeeld is, groeit meer op stikstofrijke, vaak halfbeschaduwde vruchtbare gronden en stortplaatsen. De kleine of fijne -van 15 tot 60 cm hoog- meer op droge plaatsen, op bouwland en in moestuinen. Beide soorten hebben brandharen en grofgezaagde bladeren, die bij aanraking een brandend gevoel veroorzaken. De bloemen zien eruit als groenige trosjes, bij de grote tot enkele centimenters lang en hangend, en bloeien van juni, respectievelijk mei, tot de herfst. [A 13, 11; L 1, a-m; L 1u, 24; L 5, 15; L 15, 2; S 5; Gi 1, 14; monogr.; add. uit S 25; JG 1b]
I-5, III-4-3
|
| 24306 |
brasem |
brasem:
briəsəm (Q012p Rekem)
|
brasem [ZND m]
III-4-2
|
| 33983 |
brede buikriem |
onderhulp:
oŋǝrø̜lǝp (Q012p Rekem)
|
Riem die onder de buik van het paard wordt gespannen en aan de twee uiteinden van de berries wordt vastgemaakt. Hij zorgt ervoor dat het paard steviger tussen de berries staat en voorkomt dat de kar opkipt. Deze riem is breder dan de smalle buikriem opdat hij bij het opkippen van de kar niet in de buik van het paard zou snijden. [JG 1a, 1b, 1c, 2b, 2c; N 13, 73]
I-10
|