| 20485 |
trek, eetlust |
goesting:
gosting (L358p Reppel)
|
hij heeft geen eetlust meer [ZND 34 (1940)]
III-2-3
|
| 33955 |
trekhaken, -ogen |
haken:
hē̜k (L358p Reppel)
|
IJzeren haken of ogen die aan de voorkant van het haam aan de haamijzers of treiten bevestigd zijn, op elke haamspaan een. Aan die haken of ogen worden de strengen bevestigd waarmee het paard trekt. Er zijn hamen met ogen, dan hebben de strengen aan het uiteinde haken, heeft het haam daarentegen haken, dan zijn de strengen aan het uiteinde van ogen voorzien. [JG 1a, 1b, 2b; N 13, 6a en 6b; N 36, 12]
I-10
|
| 34589 |
trekschei |
hachtschei:
haxtšęi̯ (L358p Reppel)
|
De eerste van de verbindingscheien tussen de berries. Aan de uitstekende delen schei werden vaak de trekkettingen of de strengen vastgemaakt met behulp van platte, gebogen ijzers. Zie ook het lemma uitstekende delen van de trekschei en in WLD I.10, het lemma strengen. Zowel het feit dat er opgaven in het meervoud voorkomen als de opmerking van de correspondent uit Q 111 wijzen erop dat ook de tweede schei als trekschei gebruikt wordt: "het vastmaken van de strengen is hier gebruikelijk aan het tweede balkje indien licht geladen, anders aan het eerste balkje". Opmerking bij de kaart: er zijn vier benamingen die op het eerste zicht samenstellingen zijn van de plaatselijke benaming voor "streng" (hacht, kling, klink en trek). De verspreiding van "trekschei" stemt echter hoegenaamd niet overeen met de verspreiding van trek voor "streng", wat doet besluiten dat het hier om een samenstelling met een deverbativum van het werkwoord trekken gaat (vgl. hiervoor kaart 16 van wld I.10). [N 17, 25a; N G, 58b; JG 1a; JG 1b]
I-13
|
| 31700 |
trekzaag, boomzaag |
boomzeeg:
bø̜jmzē̜x (L358p Reppel),
houtzeeg:
hǫwt˲zē̜x (L358p Reppel)
|
Zaag met een blad van 1.5 tot 2 meter lengte. De twee handvatten van de zaag liggen in het verlengde van het zaagblad en steken daar 30 à 40 cm boven uit. De trekzaag dient om bomen en ruw hout door te zagen. Ze wordt bediend door twee personen. Zie ook afb. 2. De trekzaag wordt behalve door de houtzager ook door andere houtbewerkende beroepen gebruikt. De kuiper zaagt er stukken boomstam mee die ongeveer de lengte van een duig hebben en de klompenmaker de zgn. bollen, stukken boomstam in de lengte van een klomp. [N E, 7; N 18, 128; N 47, 14; N 50, 11a + 17a; N 75, 116a; L 36, 49; Bakeman 8; monogr.]
II-12
|
| 18822 |
treuren |
treuren:
het zeek hinneke zaat den hiêlen daag te trere
trere (L358p Reppel)
|
treuren
III-1-4
|
| 19362 |
treuzelaar |
drensbeugel:
Zuidste neet lestig wèren op zuu einen dreibi-jgel syn dreiskluut
dreisbi-jgel (L358p Reppel),
treuzel:
is mich det vruiwke toch en triêzel, ze kimt mè neet viêrût möt hèèr werk Af. triêzelechtig reg.ww.triêzele
triêzel (L358p Reppel)
|
treuzelaar || treuzelaarster
III-1-4
|
| 18934 |
treuzelen |
chipoteren (<fr.):
Fr. chipoter
sjippetère (L358p Reppel),
hoetelen:
huitele (L358p Reppel),
klungelen:
es vèè op sjoal straf gekriêge hauwe, klòngelde vèè ônderwêge viêr mè zuu laat miêgelik heivers te kòmme
klòngele (L358p Reppel),
treuzelen:
dê jong kan triezelen (L358p Reppel),
treizelen (L358p Reppel)
|
Die jongen kan treuzelen (hij doet alles langzaam en verdroomt zijn tijd; geef de gemeenzame dialectwoorden en uitdrukkingen aan om dit uit te drukken). [ZND 37 (1941)] || hoestelen, treuzelen || rondhangen, treuzelen || talmen met werken, wauwelen, afdingen || wat zegt ge van iem. die zeer langzaam werkt ? Hij zit daar te ... (sammelen, teuten, nisselen, enz.) [ZND 42 (1943)]
III-1-4
|
| 22393 |
troef |
troef:
troef (L358p Reppel)
|
Troef: Harten is troef (kaartspel). [ZND 42 (1943)]
III-3-2
|
| 18857 |
troosten; troost |
moederen:
Waat ich uich zag en diëj: doa hòlp gèè modere(n) aan
modere (L358p Reppel)
|
bemoederen, troosten
III-1-4
|
| 33595 |
tros vruchten |
tros:
tros (L358p Reppel)
|
tros [ZND 32 (1939)]
I-7
|