| 29548 |
rakelijzer |
haardstek:
hē̜ǝtštɛk (Q116p Simpelveld)
|
IJzeren staaf met een recht of gebogen uiteinde, waarmee de smid de omvang van het vuur regelt en sintels uit het vuur verwijdert. Zie ook afb. 11 en het lemma "rakelijzer" in Wld II.8, pag. 21. Het betreft daar een vergelijkbaar voorwerp dat door de pottenbakker wordt gebruikt. Zie voor het woordtype stochelijzer (Q 121, 121b) ook RhWb (VIII), kol. 720, s.v. ɛstochelnɛ, ɛstöchelnɛ, "das Feuer, den Ofen (...) schüren mit dem Schürhaken".' [N 33, 31; N 33, 32]
II-11
|
| 19977 |
rammelaar |
rammelaar:
remələr (Q116p Simpelveld)
|
konijn, mannetje [DC 04 (1936)]
III-2-1
|
| 20295 |
rammelen |
rammelen:
rammele (Q116p Simpelveld)
|
een onwelluidende, trillende klank voortbrengen, gezegd van loszittende voorwerpen die in beweging gebracht worden [rammelen, rotelen] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 24626 |
rank |
rank:
rangk (Q116p Simpelveld),
rank (Q116p Simpelveld),
reng (mv.):
reng (Q116p Simpelveld)
|
rank [SGV (1914)] || ranken (v.e. wingerd) [SGV (1914)] || Stengel met bladeren, bloemen, etc. die in zichzelf niet voldoende stevigheid bezit om overeind te staan, vooral van klimplanten (reng, rank, rene, tak). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 33580 |
ranken van de wingerd |
ranken:
reng (Q116p Simpelveld)
|
[SGV (1914)]
I-7
|
| 20515 |
ranzig |
gats:
gats (Q116p Simpelveld),
gatsig:
gàtzəg (Q116p Simpelveld),
gool:
gaol (Q116p Simpelveld),
goal (Q116p Simpelveld),
gèl (Q116p Simpelveld),
ranzig:
ranzig (Q116p Simpelveld, ...
Q116p Simpelveld)
|
bitter || garstig spek [..] [SGV (1914)] || ranzig; Hoe noemt U: Sterk smakend, onaangenaam ruikend gezegd van spek (ranzig, garstig) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 19558 |
rasp |
rasp:
rasp (Q116p Simpelveld),
raspel:
raspel (Q116p Simpelveld)
|
In het algemeen een staafvormig stalen werktuig met tandjes en putjes voor het bewerken van harde materialen, inz. metalen. Zie ook afb. 108. De grote rasp (Q 83) was van twee handvatten voorzien. Het blad van meer dan een meter lang was aan één kant grof en aan de andere kant fijn. Dit werktuig werd op heet ijzer gebruikt, bijvoorbeeld om koetsassen af te werken op de plaats waar zij geweld waren. [N 33, 85; monogr.] || rasp [SGV (1914)]
II-11, III-2-1
|
| 19839 |
raspen |
raspelen:
raspele (Q116p Simpelveld),
raspelə (Q116p Simpelveld, ...
Q116p Simpelveld),
raspələ (Q116p Simpelveld, ...
Q116p Simpelveld,
Q116p Simpelveld,
Q116p Simpelveld),
ràspələ (Q116p Simpelveld, ...
Q116p Simpelveld),
raspen:
raspə (Q116p Simpelveld, ...
Q116p Simpelveld)
|
raspen (w.w.) [SGV (1914)] || raspen; Hoe noemt U: Met een rasp fijn maken (raspelen, raspen, rieven) [N 80 (1980)]
III-2-1, III-2-3
|
| 24367 |
rat |
rat:
rat (Q116p Simpelveld)
|
rat [SGV (1914)]
III-4-2
|
| 31426 |
ratelboor, krekelboor |
knar:
knar (Q116p Simpelveld),
knarboor:
knarbǭr (Q116p Simpelveld),
ratel:
rātǝl (Q116p Simpelveld),
ratelboor:
rātǝlbǭr (Q116p Simpelveld)
|
Boorapparaat, bestaande uit een rechte spil en een dwars daarop staande hefboom. De spil is voorzien van een soort palrad. Aan de onderzijde ervan bevindt zich een boorhouder waarin een boorijzer kan worden geplaatst. Door de hefboom met de hand heen en weer te bewegen kan het boorijzer in een bepaalde richting worden gedraaid. De meeste ratelboren kunnen zowel links als rechts draaien. Het hele apparaat kan eventueel in een boorstelling worden geplaatst. Zie ook afb. 129. [N 33, 140; N 33, 142-143; N 33, 159; monogr.]
II-11
|