e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... dialect=Q020p plaats=Sittard

Overzicht

Gevonden: 6601

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kopvoorn maan: maon (Sittard) meun, kopvoorn III-4-2
kopziekte kopkrankte: kopkrɛŋkdǝ (Sittard), kopziekte: kopziekte (Sittard), melkfieber: mɛlkfēbǝr (Sittard) Door de overgang van de stal naar de weide treden stoornissen op in het maagdarmkanaal na plotselinge opname van grote hoeveelheden eiwit uit het jonge gras. Kopziekte komt vooral in het voorjaar voor. Bij een acuut verloop is er een potselinge aanval van krampen, waarbij alle ledematen, hals, hoofd, ogen en oren betrokken zijn. De opeenvolgende krampgolven nemen in hevigheid toe, totdat de dood volgt door een hartkramp (Berns 1983, blz. 137). Door de boeren wordt kopziekte vaak verward met melkziekte. Het zijn allebei zogenaamde deficiëntieziekten: bij kopziekte gaat het dan om een gebrek aan magnesium, bij melkziekte aan calcium. Zie ook het lemma ''kopziekte'' in wbd I.3, blz. 474-475.' [N 3A, 79; A 48A, 3; monogr.] I-11
kordeel, hotlijn enkele lijn: eŋkǝl līn (Sittard), stoklijn: štǫklin (Sittard) Riem die of touw dat aan de korte teugel (cf. lemma Loenje) is vastgemaakt en door de voerman in de hand gehouden wordt. Als de voerman aan die lijn trekt, draait het paard naar links (haar), als hij er zachte rukjes aan geeft, draait het paard naar rechts (hot). Meestal wordt de gewenste richting van het paard echter vooral met commando''s aangegeven. [JG 1a, 1b; N 13, 29 en 32] I-10
korenbloem korenbloem: korǝblǫu̯m (Sittard), kǭrǝblǫm (Sittard), -  korenblou:m (Sittard), centaurea cyanus  kaorebloum (Sittard) Centaurea Cyanus L. Een niet meer zo algemeen voorkomende plant met blauwe bloemen, een spinselachtig behaarde stengel en dunne lancetvormige bladeren, die groeit in korenvelden, op zandgronden en in bermen. De plant bloeit van juni tot augustus en varieert in hoogte van 30 tot 60 cm. [A 13, 14; L 34, 31; monogr.; add. uit JG 1b] || korenbloem [DC 13 (1945)] I-5, III-4-3
korenmijt zetten bermen: bɛrǝmǝ (Sittard) Het maken van de korenmijt. Zie de toelichting bij het lemma ''buitenstaande korenmijt'' (5.1.18). Het object van de overgankelijke werkwoorden is steeds: een korenmijt, of, kortweg, koren. [N 15, 44; JG 1a, 1b; monogr.] I-4
korf korf: kø̜rǝf (Sittard) In het algemeen een uit wissen gevlochten en van een hengsel voorziene mand. Zie ook afb. 284. [N 20, 53; N 40, 37; monogr.] II-12
kornoelje (alg.) konkernol: konkernöl (Sittard, ... ), kŭnkernölle (Sittard), kónkernöl (Sittard), kónkərnöllə (Sittard, ... ), aanhangsel N92 voor Sittard  kónkernöl (Sittard), ideosyncr.  konkernul (Sittard), konkernöl (Sittard), kronkelnol: idiosyncr. konkernoelje  krónkelnól (Sittard, ... ) De kornoelje. De witte kornoelje; struik met witte bloemen en witte bessen, 2-3 m hoog; takken aan de zonzijde rood, in de schaduw geel. [N 82 (1981)] || De kornoelje. Gele kornoelje me gele bloemen en karmijnrode vruchten, 3-7 m hoog; de geelbruine schors schilfert in kleine schubben af. [N 82 (1981)] || De kornoelje. Rode kornoelje; struik met witte bloemen en blauwzwarte bessen; 2-5 m hoog; takken aan de zonzijde purperrood en aan de schaduwkant groen (kroelie, kornoelje). [N 82 (1981)] || konkernoelje [N 92 (1982)] || kornoelie [N 92 (1982)] || kornoelje [N 91 (1982)], [N 92 (1982)], [SGV (1914)] || kornoelje, vrucht III-4-3
kornoeljesoorten witte konkernol: ideosyncr. Witte kornoelje  witte konkernöl (Sittard) De kornoelje. De witte kornoelje; struik met witte bloemen en witte bessen, 2-3 m hoog; takken aan de zonzijde rood, in de schaduw geel. [N 82 (1981)] III-4-3
korset korset (<fr.): kerset (Sittard, ... ), korset (Sittard), korsët (Sittard), moedertje?: miederke (Sittard) corset || keurslijf [N 23 (1964)] || korset, rijglijf om de taille [rijlief, rellif, relf, ruls, stiklijst, stiflijk] [N 25 (1964)] III-1-3
korst broodkorst: brootkoosj (Sittard), korst: koosj (Sittard), De koosjte sjtaeken ?m: hij kan de weelde niet verdragen Wienie kriege ver keusjke: wordt gevraagd, als een jong paar zich voorbereid op het huwelijk  koosj (Sittard) broodkorst || kapje van het brood || korst III-2-3