| 33166 |
besjes aan de aardappelplant |
bollen:
bǫlǝ (Q096d Smeermaas)
|
De besachtige groene vruchten die zich uit de bloemen van de aardappelplant ontwikkelen. Vroeger, voordat men pootaardappelen selecteerde uit de eigen oogst, werd uit deze vruchtjes van de plant pootzaad gewonnen. Het lemma bevat alleen meervouden. Bij goesbollen wordt door de zegslieden opgegeven dat ...kinderen deze bollen aan een lange twijg (steken) en dan de bollen zo ver mogelijk weggooien of zwiepen; goezen is "zwiepen". Warnant (1949, 175) vermeldt dit spel ook voor Waals Haspengouw. Het regelmatige voorvoegsel aardappel- of patatte- is hier weggelaten; zie het lemma Aardappel. Zie voor de fonetische documentatie van de varianten voor aardappel, ook datzelfde lemma Aardappel. [N 12, 7; L 32, 14; monogr.; add. uit JG 1b]
I-5
|
| 25105 |
bestendig weer |
vast (weer):
vas weer
vàs wēͅr (Q096d Smeermaas)
|
bestendig weer [vaste lucht] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 21471 |
betalen |
betalen:
ps. omgespeld volgens Frings.
bətōͅlə (Q096d Smeermaas)
|
Betalen, over de brug komen [afschieten?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 25106 |
betrekken (lucht) |
het is donker weer:
t es donker weer
teͅz dōŋkərwēͅr (Q096d Smeermaas)
|
dicht gaan zitten zodat er regen dreigt, gezegd van de lucht [de lucht overtrekt, groeit, belommert] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 25231 |
bewolking |
hemel:
hiemel
himəl (Q096d Smeermaas),
lucht:
loch
loͅx (Q096d Smeermaas)
|
bewolking, zwerk, wolkendek [schoft] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 20640 |
bierpap |
bierslemp:
bērslɛ̄mp (Q096d Smeermaas)
|
Bierpap (beerslemp?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 20665 |
biersoep |
biersoep:
bērsoͅp (Q096d Smeermaas)
|
Soep, hoofdzakelijk gemaakt van bier (biersoep, beersop, bierzuipe) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 33251 |
bietenkopper |
krotenschup:
krōtǝšøp (Q096d Smeermaas)
|
Schoffelvormig stuk gereedschap gebruikt om loof van bieten af te steken, soms als deze nog in de grond staan, soms ook als ze al gerooid zijn. In de volgende plaatsen wordt opgemerkt dat voor dit afsteken de schup of de spade wordt gebruikt: L 163, 163a, 164, 165, 215, 266, 324, 329, 371a, 383, 416, 429a, Q 14, 94b, 101, 111 en 198b. Als er sprake is van een kapmes is de opgave in het lemma Bietenkapmes ondergebracht. [N 18, 54; monogr.; add. uit N 12, 47]
I-5
|
| 33249 |
bietenloof, bladerkroon |
krotenloof:
krōtǝlǫu̯f (Q096d Smeermaas)
|
De bladeren van de bietenplant. [N 12, 46; L 30, 34b; monogr.; add. uit N 12, 48]
I-5
|
| 33254 |
bietenmolen |
krotenmachine:
krōtǝmǝšin (Q096d Smeermaas)
|
Instrument om voerderbieten in brokken te malen zodat de beesten deze eten kunnen. [N 18, 108; add. uit N 5A, 34d]
I-5
|