| 23267 |
gulden mis |
gulden mis:
de gulden mis (P054p Spalbeek)
|
Gulden mis (op Quatertemper woensdag in de advent). [ZND 35 (1941)]
III-3-3
|
| 19075 |
gunnen |
laten:
ps. omgespeld volgens Frings.
zə wjat gəl"ətə (P054p Spalbeek)
|
ze wordt gegund, i.v.m. de openbare verkoping van b.v. een boerderij [de boerderij gaat af?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 34065 |
guste koe |
kwee:
kwēi̯ (P054p Spalbeek)
|
Jong rund dat maar niet voor de eerste keer drachtig te krijgen is. [N 3A, 24]
I-11
|
| 25142 |
guur, kil en schraal weer |
mottig (weer):
mottig (P054p Spalbeek),
mottig weer (P054p Spalbeek),
zuur (weer):
zuur (P054p Spalbeek),
zuur weer (P054p Spalbeek),
zy(3)̄r (P054p Spalbeek)
|
huiverig, koud, guur weer [grellig, zoer, locht, schrauw] [N 22 (1963)] || kil [ZND 27 (1938)] || kil weer [ZND 27 (1938)]
III-4-4
|
| 24606 |
haagbeuk |
haagbeuk:
haagbiek (P054p Spalbeek)
|
haagbeuk (carpinus betulus) [ZND 35 (1941)]
III-4-3
|
| 29637 |
haam |
haam:
hām (P054p Spalbeek)
|
Kraagvormig halsjuk van een trekpaard dat op de schouderbladen rust en zich met de bewegende schouders kan meebewegen. Het bestaat voornamelijk uit twee gebogen haamspanen (cf. lemma Haamspanen) die door middel van een haamslot (cf. lemma Haamslot) aan elkaar worden vastgemaakt. Om de nek van het paard te beschermen zijn aan de binnenkant van de haamspanen kussens aangebracht (cf. lemma Haamkussen). Aan de trekhaken van het haam (cf. lemma Trekhaken, trekogen) worden de strengen bevestigd (cf. lemma Strengen) waarmee het paard trekt. Het woord is in heel Limburg mannelijk. [JG 1a, 1b; N 13, 1; L 1 a-m; L 26, 1; R 3, 60; S 12; monogr.]
I-10
|
| 33948 |
haamspanen |
haamspanen:
hāmspōǝnǝ (P054p Spalbeek),
spanen:
spoǝnǝ (P054p Spalbeek)
|
De twee doorgaans houten hoofdbestanddelen van het haam die de hals van het paard omsluiten. Ze worden uit elkaar geschoven om het haam op te zetten en vastgemaakt door het haamslot (cf. lemma Haamslot). Op deze haamspanen zijn de trekhaken of trekogen bevestigd (cf. lemma Trekhaken, trekogen) waaraan de strengen worden vastgemaakt. Het meervoud van spaan kan door een uitgang (een letter of lettergreep achter de stam van het woord; -s, -en, -er,...) en/of umlaut (klinkerwijziging) gevormd worden. Voor de volgende plaatsen werden beide mogelijkheden opgegeven, die ook allebei zijn opgenomen: L 271, L 295, P 57, P 58, P 118, P 175, Q 71, Q 101, Q 111, Q 157a, Q 182, Q 204. In het grootste gedeelte van het umlautgebied hebben we te maken met een klankwettige umlaut van Wg â , maar in West-Haspengouw en in het noorden van Nederlands-Limburg gaat het om een analoge umlaut in de meervoudsvorming van woorden met Wg â, zoals bij p‹l ''paal'' - p›l ''palen''. Bovendien zijn, wat betreft de gegevens uit bron JG 1a, 1b, zowel enkelvouds- als de meervoudsvormen opgenomen, om meer gegevens aan te bieden over de meervoudsvorming d.m.v. een uitgang en/of umlaut. [JG 1a, 1b, 2b, 2b, 2c; N 13, 2; N 36, 8; monogr.]
I-10
|
| 34471 |
haan |
haan:
hǫu̯ǝn (P054p Spalbeek),
hǭn (P054p Spalbeek)
|
Het mannetje van de hoenderen. [N 19, 39; A 39, 3c; A 6, 1a; A 2, 30; L 7, 27; L 14, 19; L 26, 17; L 1a-m; JG 1a, 1b; Wi 13; Wi 17; Gwn 5, 15 add.; Vld.; monogr.]
I-12
|
| 17748 |
haar |
haar:
hoor krolle (P054p Spalbeek),
hoər krolle (P054p Spalbeek)
|
het haar krullen (krullen maken) [ZND 29 (1938)]
III-1-1
|
| 18625 |
haarbandje |
diadeem (<fr.):
dijadem (P054p Spalbeek)
|
haarbandje, zwart-fluwelen ~ [peel] [N 25 (1964)]
III-1-3
|