| 26052 |
berriebalken |
zetelbalken:
zēʔǝlbalǝʔǝ (K353p Tessenderlo)
|
De twee lange, zware, horizontale balken onderin de molenromp die van stormeinde naar voorweeg lopen en de standerd tussen zich in sluiten. Zie ook afb. 20. [N O, 46a; A 42A, 98]
II-3
|
| 33443 |
beschermstenen of -palen |
hoekpalen:
hukpǭlǝ (K353p Tessenderlo)
|
Beschermstenen van natuursteen of dikke houten beschermpalen (soms ook wel van ijzer) worden geplaatst schuin tegen zijkanten van poorten en tegen hoeken van muren of tegen brugleuningen om beschadigingen door voertuigen te voorkomen. Bij boerderijen komen ze vooral voor aan schuurpoorten en ingangspoorten (van de gesloten hoeve). Soms dienen de stenen of palen ook als steun voor de muur waartegen ze rusten. Meervoudige opgaven benoemen de beide beschermstenen of -palen aan weerskanten van een opening. Zie ook afbeelding 18.a bij het lemma "poort" (4.1.1). [N 4A, 43a; monogr.; add. uit N 4A, 42f]
I-6
|
| 32451 |
beschilderde klomp |
geverfde hool:
gǝvɛrf˱dǝn (h)ōl (K353p Tessenderlo)
|
Van een verflaag voorziene klomp. In Loksbergen (P 47) werden de klompen geverfd en daarna gevernist. Speciaal voor de streek rond Loksbergen waren klompen waarop veters en vetergaten geschilderd waren. Zoɛn klomp werd een nestel genoemd.' [N 97, 148; N 24, add.]
II-12
|
| 20522 |
beschimmeld |
beschimmeld:
bəsxyməlt (K353p Tessenderlo)
|
beschimmeld/beschimmelen [ZND 06 (1924)]
III-2-3
|
| 20540 |
beschimmelen |
beschimmelen:
bəsxymələ (K353p Tessenderlo)
|
beschimmeld/beschimmelen [ZND 06 (1924)]
III-2-3
|
| 20790 |
beschuit |
beschuit:
1a-m
beschou⁄et (K353p Tessenderlo),
bəsxōət (K353p Tessenderlo)
|
beschuit [ZND 21 (1936)]
III-2-3
|
| 33166 |
besjes aan de aardappelplant |
bollen:
bǫlǝ (K353p Tessenderlo)
|
De besachtige groene vruchten die zich uit de bloemen van de aardappelplant ontwikkelen. Vroeger, voordat men pootaardappelen selecteerde uit de eigen oogst, werd uit deze vruchtjes van de plant pootzaad gewonnen. Het lemma bevat alleen meervouden. Bij goesbollen wordt door de zegslieden opgegeven dat ...kinderen deze bollen aan een lange twijg (steken) en dan de bollen zo ver mogelijk weggooien of zwiepen; goezen is "zwiepen". Warnant (1949, 175) vermeldt dit spel ook voor Waals Haspengouw. Het regelmatige voorvoegsel aardappel- of patatte- is hier weggelaten; zie het lemma Aardappel. Zie voor de fonetische documentatie van de varianten voor aardappel, ook datzelfde lemma Aardappel. [N 12, 7; L 32, 14; monogr.; add. uit JG 1b]
I-5
|
| 31614 |
beslaghamer, hoefhamer |
beslaghamer:
bǝslaxhǭmǝr (K353p Tessenderlo)
|
Klauwhamer met vierkante of ronde baan, waarmee hoefnagels worden ingeslagen. De klauw van de hamer wordt gebruikt om nagels die in een verkeerde richting gaan, weer terug te trekken. Een hoefnagel verkeerd in de hoef slaan, werd in L 424 ɛvernagelenɛ (varnē9gala) genoemd. Zie ook afb. 231.' [N 33, 61; monogr.]
II-11
|
| 21532 |
besteken |
besteken:
iemand besteken (K353p Tessenderlo, ...
K353p Tessenderlo,
K353p Tessenderlo,
K353p Tessenderlo),
verrassen:
iemand verrassen (K353p Tessenderlo, ...
K353p Tessenderlo)
|
Iemand besteken (ter gelegenheid van zijn naamfeest). [ZND 33 (1940)]
III-3-1, III-3-2
|
| 23507 |
bestelde mis |
leesmis:
leesmis (K353p Tessenderlo)
|
Een mis die gelezen wordt op verzoek van de gelovigen. [N 96B (1989)]
III-3-3
|