e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Tessenderlo

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
redingote? redingote (fr.): van voor afgeboorde jas  riddenyot (Tessenderlo) riddingot, in de betekenis van kostuum(onderdeel); betekenis/uitspraak [N 23 (1964)] III-1-3
reformladder dobbelleer: dǫbǝllijǝr (Tessenderlo) Ladder uit twee delen die gebruikt kan worden als schuifladder en als dubbele ladder. [N 67, 63c] II-9
refrein refrein: refrein (Tessenderlo, ... ) Een refrein (het steeds terugkerende gedeelte van een lied). [ZND 41 (1943)] III-3-2
regels richels: ręxǝls (Tessenderlo) De horizontale balkjes die tussen de stijlen bevestigd worden. Zie ook afb. 47. De horizontale balk die de hele muurbreedte overspande, werd in Q 97 de 'kettingbalk' ('kęteŋbalǝk') genoemd. De balken werden met behulp van een pen/gat-verbinding aan elkaar bevestigd. De pen noemde men 'kijl' ('kīl'), het aan elkaar bevestigen van de balken 'angen' ('aŋǝ'). Bij de bovengenoemde houtverbinding bedroeg de doorsnede van het gat altijd het derde deel van de totale breedte van de balk. [N 4A, 52b; N 31, 45 add.; monogr.; div.; Vld] II-9
regen (alg.) regen: den regen (Tessenderlo), water: watər (Tessenderlo) regen [ZND 23 (1937)] III-4-4
regenen (alg.) regenen: (⁄t was zo goed als zeker, dat het zou) regenen (Tessenderlo), rēͅgənə (Tessenderlo) regenen [ZND m] || Regenen. ¯t Was zo goed als zeker, dat het zou regenen. [ZND 46 (1946)] III-4-4
regenjas gabardine (fr.): een gobardine (Tessenderlo), impermable (fr.): impermeable (Tessenderlo) damesregenmantel [N 23 (1964)] || regenjas [rusjer, ploensent] [N 23 (1964)] III-1-3
regenworm piering: piĕrink (Tessenderlo), piet: pi:t (Tessenderlo), piet (Tessenderlo), worm: wörm (Tessenderlo) pier, aardworm [Willems (1885)], [ZND 14 (1926)] || regenworm, aardwom, bekende paarskleurige worm die bij spitten en ploeten of bij regen voor de dag komt [pier, pieroas, piering, pierewörm, dauwworm] [N 26 (1964)] || worm in het algemeen [pier, piering, pierik] [N 26 (1964)] III-4-2
regulateur regulateur: regǝlǝtø̜jǝr (Tessenderlo) Toestel dat de loper bij grotere draaisnelheid automatisch doet zakken. Belangrijkste onderdelen van de regulateur zijn in het algemeen twee stalen bollen die ieder hangend aan een arm zich onder invloed van de middelpuntvliedende kracht naar buiten willen bewegen. De einden van de armen zijn via twee stangen verbonden met een schuifstuk om de regulateur-as. Wanneer het toerental oploopt en de kogels dus naar buiten bewegen, nemen ze het schuifstuk mee omhoog of bewegen het juist naar beneden al naar gelang de constructie. Aan dit meedraaiende schuifstuk is een stilstaande ring bevestigd die mee op en neer beweegt. Hieraan is weer een hefboom verbonden die via diverse stangen de pasbalk op en neer beweegt en dus de steen meer of minder omhoog of omlaag brengt (Wiesner, pag. 106). [N O, 35g] II-3
reien, vlakschaven platschaven: platsxǭvǝ (Tessenderlo), vlakschaven: vlaksxǭvǝ (Tessenderlo) Hout vlakschaven met de reischaaf. [N 53, 93; N 53, 102; N 53, 107] II-12