| 22348 |
haasje-over |
bokspringen:
bokspringe (L374p Thorn, ...
L374p Thorn),
bókspringe (L374p Thorn),
Zoals hier afgebeeld werd het gespeeld- in een lange rij staande kinderen. Maar ook op de ruggen van een groepje elkaar vasthoudende gebukte kinderen, waarvan de eerste rechtop stond tegen een muur. Kwam er iemand van de springende partij met zijn voeten aan de grond of brak de "bok"onder het gewicht van de opspringende kinderen door - was het wisselen.
bókspringe (L374p Thorn),
haasje-over springen:
[i.e. (beïnvloeding door) AN?]
haasje over springe (L374p Thorn)
|
haasje-over [SND (2006)] || Het spel waarbij elke speler op zijn beurt achtereenvolgens over al de anderen die voorovergebogen, met de handen op de knie, op een rij staan, heenspringt [pieën, over het lijfje springen, bokspringen, voetje, broek over de haag]. [N 88 (1982)] || Lievelingsspel 4. [SND (2006)]
III-3-2
|
| 18986 |
haast hebben |
jachten:
jachte (L374p Thorn),
jagen:
jaage (L374p Thorn)
|
door haast gedreven zijn, uit gejaagdheid zich haasten [jachten, jakken] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 18994 |
haastig |
haastig:
haostig (L374p Thorn),
heûstig (L374p Thorn),
höstig (L374p Thorn)
|
in heel grote haast [hap, snap] [N 85 (1981)] || vol ongeduld of blijk gevend van zijn ongeduld [haastig, hacht, drij] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 24319 |
hagedis |
ekvis:
eͅkves (L374p Thorn),
êkvès (L374p Thorn)
|
(muur)hagedis [SGV (1914)] || hagedis [DC 07 (1939)]
III-4-2
|
| 25144 |
hagelen |
hagelen:
hāchele (L374p Thorn)
|
hagelen [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 23495 |
hagelkruis |
hagelkruis:
hagelkruuts (L374p Thorn)
|
Een in het veld geplaatst kruis ter bescherming van de oogst tegen hagelscha-de [hagelkruus, hagelkruuts?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 25145 |
hagelsteen, hagelkorrel |
hagelkorrel:
hagelkorrels (L374p Thorn),
hagelsteen:
hagelstein (L374p Thorn),
hāchelstein (L374p Thorn)
|
hagelsteen [SGV (1914)] || hagelsteen, hagelkorrel [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 25221 |
hagelx |
hagel:
hāchel (L374p Thorn)
|
hagel [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 29735 |
hagen |
hagen:
hāgǝ (L374p Thorn)
|
De vormelingen opstapelen op het hagebed. De stenen worden daartoe schuin en kruisgewijs op hun kant gezet, kop op kop. Op deze wijze kan de wind gemakkelijk tussen de openingen spelen en het droogproces versnellen (Schuddinck, pag. 102). De woordtypen vlaggen (P 48) en hallen (L 315, L 355) duiden waarschijnlijk het stapelen van stenen onder rietmatten of in een haaghut aan. Zie ook het lemma ɛrietmattenɛ.' [N 98, 101; N 98, 106; L 1a-m; L 26, 10; S 12; monogr.; N 98, 101 add.]
II-8
|
| 27379 |
hak |
bik:
bek (L374p Thorn
[(Maurits)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
hak:
hak (L374p Thorn, ...
L374p Thorn
[(Maurits)]
, [Maurits]
L374p Thorn),
krebber:
krɛbǝr (L374p Thorn)
|
Algemene benaming voor het werktuig dat de mijnwerker gebruikt voor het loshakken van het gesteente en de steenkool. Rond de eeuwwisseling gebruikte men op de Oranje-Nassaumijnen in de regel de kruishouweel, terwijl men in en na de Eerste Wereldoorlog bijna volledig overging op de eenarmige Belgische hak. De "hak" bezat volgens een invuller uit Q 121 aan één kant een punt en aan de andere kant een hamer; het werktuig werd, voor de persluchthamer zijn intrede deed, op de Domaniale mijn gebruikt om de kolen los te slaan. Het woordtype "pik" van de Belgische respondenten is specifiek van toepassing op een dergelijke, eenarmige hak. De term "snijhamer" was volgens Loontjens (pag. 39) op de mijn Hendrik een verouderde benaming voor een kolenhak. [N 95, 732; N 95, 760 add.; monogr.; Vwo 360; Vwo 596] || De verhoging, al of niet geheel of gedeeltelijk van leer, onder de hiel van de voet. [N 60, 233c; N 60, 126a; N 60, 169a; L 48, 28a; L 48, 28b; L 1a-m; L 1u, 82; L 5, 50; N 7, 37b; L 29, 42; monogr.] || Werktuig om de grond los te hakken, spade met een gekromd blad. Het gereedschap had een algemeen doel en diende, behalve om te wieden, ook voor andere doeleiden, zoals het schrapen (van strooisel of mest), het egaliseren van te diep uitgereden karresporen, het aanhogen van aardappelen (vergelijk het lemma Aanaardhak), enz. Deze nevendoeleinden zijn hier en daar in de benamingen terug te vinden. [N 11, 88; N 12, 45; N 15, 4 en 6a; N 18, 37, 40 en 41; JG 1a, 1b, 1c, 2c; L 42, 40; monogr.]
I-5, II-10, II-5
|